BRUCE DAVIDSON
AMERICAN PHOTOGRAPHER
This autumn the Nederlands Fotomuseum will be presenting the first retrospective in the Netherlands of the work of American photographer Bruce Davidson (b. 1933). Since the 1950s, Davidson has devoted his time and energy to photographing those for whom the ‘American Dream’ has turned out to be unattainable and who have attempted to hold their own in society.
The exhibition is the result of collaboration with Magnum Photos and the Fundación MAPFRE. The exhibition and international tour have been made possible thanks to the support of the TERRA Foundation for American Art.
‘Met mijn camera word ik een luipaard’
Bruce Davidson
De Amerikaan Bruce Davidson (84) fotografeerde de rassenrellen in Selma en de armoede in New York. Het Nederlands Fotomuseum toont nu een overzicht van zijn werk.
Sandra Smets
20 september 2017
Foto Bruce Davidson
Bruce Davidson, American Photographer. T/m 7 januari in het Nederlands Fotomuseum, Wilhelminakade 332, Rotterdam. Inl: nederlandsfotomuseum.nl
Het was even een benauwd moment, alweer pakweg zestig jaar geleden, maar Magnumfotograaf Bruce Davidson (1933) weet het nog: „Bobby, leider van de Brooklyn Gang, kwam naar me toe. Hij zei: ‘Ik wil je meenemen naar het dak. Dan heb je een heel mooi uitzicht over de baai.’ Ik wist: de kans is groot dat hij me meelokt om me te beroven. En me dan van het dak gooit. Maar ik wist ook: als ik niet meega, dan is deze relatie voorbij. Dus ik ging mee. En inderdaad, het uitzicht boven was prachtig.”
Hij werd niet beroofd, vertelt Davidson daags voor de opening van zijn retrospectief in het Nederlands Fotomuseum. En zijn vertrouwen werd beloond. Hij werd toegelaten tot de groep, wat hem een van zijn eerste beroemde series opleverde: beelden van de gefrustreerde witte jeugd uit de jaren vijftig, vol fotogenieke individuen. „Het waren tieners zonder hoop. De gemeenschap hielp ze niet. Er was enorm veel alcoholisme. Soms aten ze drie keer per dag havermout, meer was er niet. En toch hadden ze een heerlijke vitaliteit, dus richtte ik mijn lens daarop.”
Met Bobby is hij contact blijven houden. En ook andere gemeenschappen is hij zichtbaar gaan maken door hun vertrouwen te winnen. Soms trok hij jarenlang met mensen op. Een humanistisch fotograaf noemt het Fotomuseum Davidson. Het museum toont nu zijn bekendste series: The Dwarf over de gruizige keerzijde van het circus, The Selma March over de mensenrechtenbewegingen uit de jaren zestig en East 100th Street over armoede uit diezelfde tijd, Subway in de jaren tachtig en zijn recente abstracte series van parken, gefotografeerd met bolle lenzen en ongebruikelijke horizons.
HUMANISTISCH FOTOGRAAF
Op zijn tiende begonnen met fotograferen, heeft Bruce Davidson (Oak Park, Illinois, 1933) zich na verschillende fotografiestudies ontwikkeld tot humanistisch fotograaf. Hij zocht toegang tot gemeenschappen en subculturen die niet zelden gesloten bleven voor buitenstaanders. In 1959 werd hij volwaardig lid van Magnum. Het Museum of Modern Art in New York schonk hem al in 1963 een solotentoonstelling en toonde in 1970 zijn serie over East 100th Street. Zijn werk is gepubliceerd in verschillende tijdschriften en monografieën en is bekroond met verschillende oeuvreprijzen. Het retrospectief in Rotterdam, samengesteld door de Fundación Mapfre in Madrid, is Davidsons eerste grote tentoonstelling in Nederland.
Met tweehonderd afdrukken, chronologisch, zwart-wit, heeft het museum de expositie net zo klassiek ingericht als vorig jaar die van Henri Cartier-Bresson, bij wie Davidson nog kort in de leer was. Die invloed lijk je af te zien aan Davidsons vroege atmosferische Parijse foto’s. Zoekt ook hij, net als zijn Franse voorbeeld, naar het beslissende moment? „Ik zoek eerder het niet-beslissende moment: naar de dingen die maar gebeuren. Ik fotografeer wat ik zie, wat om me heen gebeurt, door vol te houden, de tijd te nemen. In dat opzicht waren de jaren zestig voor mij de juiste tijd om mee te maken.”
Want er gebeurde veel, zoals de rassenrellen in het diepe Zuiden. Beroemd zijn zijn foto’s van de Selma Mars in 1965, een protestmars voor gelijke rechten onder leiding van Martin Luther King. „Daar wilde ik bij zijn, een beeld scheppen van wat gaande was, en nergens meer dan een meter vandaan staan. Dus ik stond dicht op de politie, op de arrestaties. Ik liep de mars mee, zonder opdracht. Het regende. Mensen deden plastic zakken over zich heen, ook de kinderen. Daar maakte ik heel eenvoudige opnames van wat ineens een mooie serie werd. Want daardoor zag je de mars als mensen, daar leerde ik van. Het ging niet om de mars, het ging om de individuen.”
Bekijk de fotoserie De blik van een humanistische fotograaf
Ku Klux Klan
In de tentoonstelling hangen zijn beroemde foto’s van Martin Luther King bij die van de Ku Klux Klan. Klanleden waren een bijeenkomst tegen separatisme in Atlanta komen verstoren en deelden flyers voor een kruisverbranding uit – Davidson eropaf, iets te dichtbij zelfs. „‘New York’, noemden ze me, ‘verplaats je auto even’. Een New Yorks nummerbord is daar een doodvonnis, ik ben snel weggegaan. Ik hoefde niet letterlijk onderdeel te worden van de verbranding.”
Toch bleef hij op onderwerpen afstappen. Hij is op bruggen geklommen, heeft op zijn tachtigste nog achter de Hollywood-letters gebivakkeerd. „Een keer zou ik een schip fotograferen, en eenmaal bovenin een hijskraan zei ik: ‘dat was niet de afspraak, dat dat schip zou gaan bewegen’. Het schip bewoog niet. De kraan reed weg.”
Hij is in Mississippi gearresteerd en werd in de jaren tachtig in de beruchte New Yorkse metro beroofd. „Ik ben thuis een tweede camera gaan halen, ik kon meteen verder.” Bij die serie is het jammer dat het museum enkel zwart-witfoto’s toont, zijn toenmalige kleurenbeeld was directer, krachtiger.
Al die beelden delen een nabijheid, vooral bij zijn foto’s van mensen in hun alledaagse leven. De armoede en ongelijkheid daarvan versterkten zijn nieuwsbeelden: het toonde aan waarom mensenrechten nodig waren. Van de Selma Mars ging hij naar East 100th Street in New York: „Die tijd gaf me een begrip van hoe mensen leven en overleven. Dus toen ik die ene straat vond die hulp nodig had, betere woonomstandigheden, wilde ik laten zien dat daar mensen leven met liefde, waardigheid, strijd. Dat alles bij elkaar wilde ik laten zien.”
Het zijn morsige beelden, van armoede en afval, maar strak ingekaderd en spannend gecomponeerd. Daardoor bevatten deze historisch niet-beslissende momenten die artistiek wel beslissende momenten, beeldende vondsten: een huilende baby onder een Christusbeeltenis, een meisje en parkietje die allebei op hun eigen manier gekooid zijn. Of, later, een rokende jongen in de grauwe metro onder een glossy tabaksposter. „Dat had een bite ja. Maar ik ga altijd ergens heen om te kijken zonder te oordelen. Ik hang stilletjes rond. Ik voer geen politieke dialoog. Al is die er impliciet wel.”
Foto Bruce Davidson
Die impliciete kleur vermoed je bij zijn nadruk op het vele gaas en gevoel van tralies in East 100th Street. Een ander soort wrevel lijkt verscholen in zijn fastfoodserie van Los Angeles, verveeld consumentisme, een vrouw in de supermarkt met een quasi-klassiek schilderij in haar winkelwagentje. En, geeft hij toe, vooral de mensenrechtenbeweging liet hem niet onbewogen: „In diezelfde tijd was ik een veelgevraagde modefotograaf, maar kon dat niet combineren met alle wreedheid. Dat heb ik ook tegen Vogue gezegd. Mensen en plekken, dat wel, maar bontjassen, nee.”
Babyfoto’s
Dus wilde hij geen mode in zijn tentoonstelling, logisch, maar waarom ontbreken ook zijn beeltenissen van beroemde filmsterren, Marilyn Monroe, Brad Pitt? „Die nemen maar ruimte in beslag. De mooiste vind ik portretten die geen echte portretten zijn. Ik fotografeer nog steeds mensen, maar mooi worden ze niet. Babyfoto’s doe ik niet, want met een camera word ik een luipaard, sla ik mijn klauwen uit. Juist akelige portretten zijn interessant, maar dat willen mensen niet. Pas nog fotografeerde ik de dochters van de rabbijn, die zien er afschuwelijk uit op mijn foto’s. Dat weet hij nog niet. Eigenlijk zou ik een bord moeten maken ‘Hier kunt u lelijke foto’s laten maken’.”
Bruce Davidson: actueler dan ooit
Interviews | 10 september 2017 | Christopher de Gast
Frits Gierstberg is als curator verbonden aan het Nederlands Fotomuseum, waar vanaf 16 september de expositie ‘Bruce Davidson: American Photographer’ te zien is. Sinds de jaren vijftig legt Davidson zich toe op het fotograferen van mensen voor wie de ‘American Dream’ onbereikbaar lijkt en die zich staande proberen te houden in de samenleving. KIEKIE sprak Gierstberg over de manier waarop een expositie tot stand komt en waarom Davidsons werk juist nu actueel is.
Het Nederlands Fotomuseum is het eerste museum dat een groot retrospectief wijdt aan Bruce Davidson. Waarom is Davidson een belangrijke fotograaf en wat maakt zijn werk juist nu actueel?
”Davidson heeft fotoseries gemaakt die ons beeld van Amerika sterk hebben beïnvloed. Ik denk dan aan de Brooklyn Gang, East 100th Street en Subway. Ook al ken je zijn naam niet, de foto’s uit die series heeft iedereen wel een keer gezien – en anders is dit je kans. Davidson was in mensen geïnteresseerd en wilde clichés en vooroordelen weghalen door menselijkheid te laten zien en niet aan de buitenkant te blijven. Ik denk dat we dat in deze tijd heel goed kunnen gebruiken: fotografie die verbindt en die op een heel persoonlijk manier probeert begrip te kweken voor ‘de ander’. Tegelijkertijd maakte hij prachtige foto’s.”
Hoe is deze expositie tot stand gekomen en in hoeverre hebben u en het Nederlands Fotomuseum invloed op hoe de expositie er uit ziet?
”De tentoonstelling is gemaakt door een collega uit Madrid, Carlos Gollonet, een curator die werkt bij de culturele afdeling van MAPFRE (een grote Spaanse bank). MAPFRE maakt veel tentoonstellingen over beeldende kunst en fotografie en heeft een grote kunstverzameling. Bij elke tentoonstelling maken ze een prachtig gedrukt, dik boek, om jaloers op te zijn. Het Nederlands Fotomuseum heeft in het verleden al verschillende malen met hen samengewerkt, zoals bij de tentoonstellingen van Eugène Atget over het oude Parijs of The Brown Sisters van Nicholas Nixon. Die tentoonstellingen worden samen geproduceerd en wij passen hem aan aan de ruimte in Rotterdam. Gollonet is een zeer ervaren curator waar we blindelings op kunnen vertrouwen.”
Door wie werd Davidson geïnspireerd en hoe zie je dat terug in zijn fotografie?
”De grote inspiratiebron voor Bruce Davidson was de Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson, wiens werk eerder dit jaar uitgebreid in het Fotomuseum te zien was, in de tentoonstelling over Europa. Met name diens idee van ‘het beslissende moment’ stimuleerde hem in zijn beginperiode enorm. Opmerkelijk genoeg kun je dat bij Davidson maar in een enkele foto goed zien. Hij maakte weliswaar momentopnamen, maar hij stond letterlijk en figuurlijk veelal dichterbij de mensen die hij fotografeerde dan bij Cartier-Bresson het geval was. Daardoor is zijn werk intiemer, warmer en persoonlijker. Langzamer ook zou je kunnen zeggen, doordat hij veel met die mensen optrok en ze meer dan een keer bezocht. Cartier-Bresson maakte zijn foto en ging weer verder.”
Juist nu moeten we naar Davidson kijken, om te begrijpen wat er in Amerika gaande is
Bruce Davidson is een erg geëngageerde fotograaf. In hoeverre heeft zijn werk de maatschappij en het maatschappelijke debat beïnvloed en wat is zijn impact geweest op de fotografie?
”Welke impact het werk van een fotograaf heeft, is altijd moeilijk te zeggen. Hoe meet je dat? Sommige foto’s van hem zijn iconen geworden, symbolen van de vrijheidsstrijd en burgerrechtenbeweging. Toen ze net waren gemaakt, verschenen ze in talloze kranten en tijdschriften, dus impact is er zeker geweest. Nu geven ze een tijdsbeeld van periodes uit de 20ste eeuw, maar evengoed spreken ze ons nu nog aan. Daaraan herken je de kwaliteit van iemands werk: het groeit mee met de tijd.”
Eerder dit jaar had het Nederlands Fotomuseum een expositie van Sebastião Salgado, ook een fotograaf met een geëngageerd verhaal. Hoe kiest u de fotografen wiens werk u tentoonstelt?
”We kiezen vaker geëngageerde fotografen, dat mag duidelijk zijn. Volgend jaar is daar weer een Nederlandse fotograaf bij, Cas Oorthuys. Er zijn nu eenmaal veel fotografen die niet alleen mooie plaatjes maken, maar ons met hun werk ook iets over de wereld willen vertellen. Salgado en Davidson doen dat ieder op hun eigen manier. Hun fotografie raakt aan de actualiteit: bij de eerste met betrekking tot onderwerpen als biodiversiteit en climate change, bij de tweede draait het om racisme, discriminatie en burgerrechten in de Verenigde Staten. Ook als het werk van iemand langer geleden is gemaakt, zoals van Davidson, vinden we het van belang dat het een band heeft met wat er nu in de wereld gebeurt. Dat is een belangrijk criterium bij de keuze. Juist nu moeten we naar Davidson kijken, om te begrijpen wat er in Amerika gaande is.”
De tentoonstelling Bruce Davidson American Photographer komt tot stand in samenwerking met Fundación MAPFRE (Madrid) en Magnum Photos (Parijs) en is te zien in het het Nederlands Fotomuseum van 16/09 2017 tot 7 januari 2018.
Bruce Davidson
New York - 100th Street (Du magazine)
Photographs: Bruce Davidson
Text: Bruce Davidson, Erika Markwald, Rudolf Rufener, and Angela Sussdorff.
Publisher: Du Magazine
244 pages
Pictures: 60
Year: 1969
Comments: Softcover, 310 x 260 mm. First edition, 1969. Black & white photographs. Gravure printing. Text in english and in german. A little worn at the corners and edges. Some tears to edges of spine and on back cover. Otherwise solid copy. Reproductions very well preserved. Collectible.
The March 1969 issue of the German magazine Du, featuring the first appearance of Bruce Davidson's photographs of Harlem, which were later published in his 1970 photobook East 100th Street. A vivid portrait of Harlem's residents and of the neighborhood.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten