“De Amsterdammers” – A view on the capital from photographer Maarten van der Kamp
Words by Anne Dirks
Together with his Leica camera photographer Maarten van der Kamp wandered the streets of Amsterdam, often up to eight hours a day. The images he collected show a contemporary look on the city of Amsterdam. This Saturday his book “De Amsterdammers” will make its debut.
Das Mag presented him as ‘one of the last bohemians of our time’. The photographer spends most of his days wandering the streets of Amsterdam and capturing her tenants and visitors. His images are raw and often unpleasant to look at, but at the same time show a sense of beauty that every city-dweller can relate to; kissing couples as well as streams of tourists, fast-food restaurants, and small backlit streets. Iconic places like the Damstraat and Waterlooplein play a supporting role in small interactions with the people passing by.
Maarten van der Kamp worked as a journalist, tried to write a book at some point and became an alcoholic and a model, often at the same time, before pursuing his photography passion. Now he collects moments of unprepared beauty in the streets of Amsterdam.
His first book of photographs ‘De Amsterdammers’ will be presented this Friday/today at the Vriend van Bavink, where all pictures are on display until November 19th. All 150 images will be for sale on opening night.
Boek ‘Fotografie van mooie mensen is er zat’, vindt Maarten van der Kamp. Hij heeft de lelijke kant van het leven gezien en deinst er in zijn straatfotografie ook niet voor terug.
Rosan Hollak
3 november 2016
‘Ik stond al negen jaar kurkdroog, afgezien van Nieuwjaarsdag dan. Ik dacht dat ik het inmiddels wel had geleerd, en toen was er ineens toch een uitglijder.”
Fotograaf Maarten van der Kamp (35), die vandaag zijn fotoboek De Amsterdammers presenteert, had het een maand geleden even heel moeilijk. Zonder dat hij het van tevoren had zien aankomen, greep hij naar de fles. „De spanning werd me te veel. Mijn foto’s werden eindelijk uitgegeven. Ik was euforisch, wist even niet meer waar ik het moest zoeken. Dus ging ik drinken, een paar weken lang, tot ik in de gaten kreeg dat ik er echt mee moest kappen.” Een vriendin bood hulp. „Bij haar heb ik drie dagen en nachten liggen rillen en zweten, toen was het er uit.’’
Maarten van der Kamp doet er niet geheimzinnig over. Ja, hij heeft een Charles Bukowski-imago en inderdaad, hij is een manisch type. Maar sinds hij in 2007 de fles heeft vervangen voor de camera, is hij een stuk wijzer geworden. Daarom begrijpt hij die recente terugval ook niet zo goed. „Ik heb er lang over nagedacht. Toen ik ooit begon met drinken, was ik nog heel jong. Nu ben ik precies twee keer zo oud, ik heb wel het een en ander geleerd, toch overkomt het me weer. Misschien heeft het toch met faalangst te maken. Tegen het advies van iedereen in, ben ik op straat gaan fotograferen.” Bijna dagelijks zwerft hij rond in de stad met een camera. Het helpt hem zijn hoofd helder te houden. Het maakt hem trots, dat zijn foto’s nu worden gepubliceerd. „Ik heb heus wel een hoge pet op van mezelf, maar het kwam er nooit uit, ik maakte nooit iets af en was daardoor voortdurend gefrustreerd.”
Dat hij in 2000 begon met drinken, had te maken met een te snelle carrierèstart. Niet als fotograaf, maar als schrijver. „Op mijn zestiende won ik voor een essay op school de Kunstbende-prijs. Het jaar erop kreeg ik een column bij dagblad Trouw.” Halverwege dat jaar werd hij ook door (voormalig) uitgeverij Vassallucci benaderd om een roman te schrijven. „Ik las eigenlijk nooit een krant of boek, maar ik dacht: ‘oké, dit doe ik dus’.” Het ging hem allemaal soepeltjes af. „Niemand veranderde ooit iets aan mijn columns, op de hoofdstukken voor mijn roman kreeg ik ook nooit commentaar.”
Twijfelen aan alles
Totdat er ineens een e-mail van de uitgeverij kwam. „Een redacteur schreef: ‘leuke, onderhoudende teksten, maar ik mis een verhaallijn’. Dat kwam hard aan. Ineens dacht ik: ‘help, het gaat dus niet vanzelf.’ Ik begon aan alles te twijfelen. Die roman heb ik ook nooit meer afgemaakt.” Hij was 17 toen hij begon met drinken. Een paar biertjes per dag leek aanvankelijk onschuldig, maar al snel werd het meer. Veel meer. „Als ik drink, is het ook alleen dat. Alle dagen zijn ermee gevuld. Vanaf het moment dat ik opsta, tot ik ’s avonds omval. In die periode wilde ik ook altijd dat er in de avond in de ijskast minstens vier halve literflessen bier zouden staan voor de volgende ochtend. Als er geen drank was, lag ik soms een dag in foetushouding te wachten tot een vriend of iemand anders me weer hielp aan wat geld voor meer drank.”
In die periode verhuisde hij regelmatig. Van de woonboot van zijn vader naar vrienden waar hij in de woonkamer onder een kapot raam sliep. Daarna verbleef hij weer bij een andere vriend en tenslotte woonde hij samen met zijn vriendin. „We trouwden, maar in 2007 gingen we alweer uit elkaar. Mijn alcoholgebruik had daar zeker mee te maken.”
In dat jaar besloot hij op te houden met drinken. Hij begon als assistent bij verschillende fotografen te werken en met zijn camera door de binnenstad van Amsterdam te zwerven. „De manier waarop ik fotografeer is het beste te vergelijken met autorijden. Ik kijk vooruit, schat in wat iemand gaat doen, welke kant hij oploopt, wanneer hij opkijkt, of ik zelf snel naar links of rechts moet uitwijken. Als alles samenvalt, krijg je het juiste moment te pakken.”
Hij verdiepte zich meer in de basistechnieken van de fotografie en besloot in 2013 alleen nog maar analoog te werken. „Ik vind het fijn om mijn negatieven in een mapje te hebben. Daar kan iemand over duizend jaar nog een keer met een lampje doorheen schijnen.”
Van der Kamp richt zijn camera vaak op vreemde snuiters en figuren die aan de zelfkant van de samenleving leven. Iets wat hij misschien ook wel in zichzelf herkent. Hij zegt vooral geïnspireerd te zijn door de straatbeelden van fotografen als Gary Winogrand en Tony Ray-Jones.
Op veel van zijn zwart-witfoto’s – die hij in zijn eigen doka afdrukt – kijken mensen niet bepaald vrolijk in de camera. Dat komt ook doordat ze duidelijk in de gaten hebben dat er een foto van hen wordt genomen. Neem de vrouw die met een chagrijnige blik in een banaan bijt, of de oudere heer die met zijn wandelstok geërgerd de lens in blikt. Dat gewone, alledaagse leven op straat observeren, en dan net even de rare types eruit pikken, dat is ook wat Van der Kamp het leukst vindt. „Niet dat ik mensen altijd onflatteus neerzet, maar inderdaad, soms kijken ze best zuur. Daar kan je ook niet onderuit. Mensen worden soms ook boos. Het is me al een keer overkomen dat iemand probeerde mijn camera in de gracht te gooien. Dat maakte me best van streek, ik ben niet bepaald een held.”
Van der Elsken en Parr
De foto’s doen soms denken aan de Amsterdamse straatfotografie van Ed van der Elsken uit de jaren tachtig of de beelden die Martin Parr in diezelfde periode maakte van de Britse arbeidersklasse in New Brighton. Parr zette de mens vooral neer als een consumerend, onverschillig wild beest. „Ook de premier eet op straat wel eens een kaassoufflé. Fotografie van mooie mensen is er zat. Ik wil het omgekeerde laten zien. Ik ben geen type Ryan McGinley die met een compact camera zijn mooie vriendinnetjes fotografeert. Ik wil me afzetten tegen dat soort romantiek.”
Hij is dan ook benieuwd hoe mensen zullen reageren op zijn fotoboek, want vast niet iedereen zal blij zijn met het resultaat. „Het liefst leg ik iemand vast op het moment dat hij mij wel al ziet staan, maar nog net niet doorheeft dat er een foto wordt gemaakt. Dat valt niet altijd goed. Ik ben een keer door een vrouw achtervolgd. Ze liep vanaf de Oude Hoogstraat tot aan de Nieuwmarkt achter me aan terwijl ze bleef schreeuwen: ‘Hij heeft een foto van me genomen.’ Dat voelde echt heel ongemakkelijk, maar ja, ik heb natuurlijk wel de wet aan mijn kant. Je mag op de openbare weg alles fotograferen. Dus ik dacht: ‘Tja, ik val mensen lastig op straat, dan mag zij ook gek doen.”
De Amsterdammers, Maarten van der Kamp, uitgeverij Das Mag i.s.m. Top Notch
Daniël van der Meer - Portret door Maarten van der Kamp
Daniël van der Meer (1986) is samen met Toine Donk oprichter en uitgever van Das Mag. In november 2016 brengen ze samen met TopNotch De Amsterdammers uit, het eerste fotoboek van de straatfotograaf Maarten van der Kamp (1981). Voor de Salon koos hij zeven plekken die Maarten heeft vastgelegd.
1. Koningsplein
Koningsplein - (c) Maarten van der Kamp
De werkwijze van Maarten bestaat uit het rondlopen door de binnenstad van Amsterdam, met in zijn ene hand zijn Leica M6, 35mm Summicron en in zijn andere een flesje cola. De afgelopen jaren heeft hij – zo heeft hij zelf uitgerekend – in totaal 600 marathons gelopen, 70.000 foto’s genomen en 700 liter cola gedronken. Om een beeld te krijgen van zijn ritme: bekijk deze korte documentaire, waarin toevallig ook wordt vastgelegd hoe hij deze man met pijp, bril en duikbril fotografeert – met een flesje cola in de hand.
2. Nieuwezijds Voorburgwal
Nieuwezijds - (c) Maarten van der Kamp
In het boek De Amsterdammers staat ook een weergaloos essay van de Mexicaanse schrijfster Valeria Luiselli, die dieper ingaat op de foto’s van Maarten. Dus bij deze foto haal ik graag Luiselli aan:
“De jongens op de foto zien er een beetje verwilderd uit, sommige zelfs wat onverzorgd, en allemaal zijn ze uiterst bedreigend in hun explosieve, elektrische, pre-erotische schoonheid. Achter hen is op een bijna onzichtbare winkelpui het woord ‘Muchachomalo’ te lezen. In het Nederlands betekent het niets, maar in het Spaans betekent het ‘Badboy’. De term op de glazen pui achter de scholieren als een tedere ironie. Muchachomalo: een label dat onhandig aan de jongens is blijven hangen, misschien nog wel een te grote term voor hun kleine lichamen en korte levens. Een misfitlabel, precies zoals het schooluniform– stropdas, jasje, leren schoenen – een beetje onbeholpen hun toekomstige volwassenheid simuleert, maar toch niet helemaal gepast lijkt.”
3. Nieuwezijds Voorburgwal
Nieuwezijds - (c) Maarten van der Kamp
“Maarten tekende op zijn zestiende een boekcontract, ging van school, raakte aan de drank, belandde in een modellencarrière – tot hij in elkaar werd geslagen op straat -, en werd straatfotograaf”
Maarten heeft de grote kracht om alles wat opzichtig lelijk is met veel gevoel te fotograferen, zonder het te willen romantiseren. Maarten heeft zelf ook meegemaakt hoe het is om heen en weer te schieten in een wereld van grote schoonheid en eindeloze lelijkheid: nadat hij op zijn zestiende een contract voor een roman tekende, ging hij van school, bleek geen roman te kunnen schrijven, raakte aan de drank en bleef dat acht jaar lang, deed weinig tot niets, behalve het hebben van een modellencarrière die werd afgebroken toen hij op straat in elkaar werd geslagen, en vond uiteindelijk zijn weg naar boven door de Amsterdamse straatfotografie.
4. Oude Doelenstraat
Oude Doelenstraat - (c) Maarten van der Kamp
Ik ben inmiddels redelijk vaak getuige geweest van Maarten in actie. Als je erop let, zul je hem ook nog steeds veel zien rondlopen met een camera om z’n nek. Wat me telkens weer opvalt: Maarten ziet simpelweg veel meer dan ik doe en hij fotografeert sneller dan dat hij praat. Zijn camera is behendiger dan hijzelf. Ook bij deze foto; een jonge vrouw fietst op hoge snelheid door een kleine straat en in die ene miniseconde ziet Maarten dat ze op datzelfde moment haar haar aan het borstelen is. Zelfs zij heeft niets door.
5. Damrak
Damrak - (c) Maarten van der Kamp
In een interview vertelde Maarten waarom hij juist in de Amsterdamse binnenstad fotografeert:
‘Mijn foto’s gaan over mensen die toevallig in Amsterdam zijn, en dan ook nog eens in een centrum dat alleen bewoonbaar is voor multimiljonairs, en platgelopen wordt door toeristen en mensen die overdag niets te doen hebben. Op het Damrak voelt iedereen hetzelfde: we moeten hier zo snel mogelijk weg. Dat maakt het de ultieme plek van onvoorbereide schoonheid.’
6. Oudezijds Voorburgwal
Oudezijds Voorburgwal - (c) Maarten van der Kamp
Deze wil ik er gewoon bij omdat het laat zien dat zelfs de drukste plekken tot stilstand kunnen worden gebracht met de juiste foto.
7. Geldersekade
Geldersekade - Maarten van der Kamp
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten