Lemons, cabbages and the sea: Cy Twombly’s marvellous Polaroids (‘Le temps retrouvé, Avignon)

‘John Cage’ (1952)

Vaut le détour. Since we’re talking about the south of France I’ll allow myself to use this cliché for once. And just for once. I’m glad that by travelling to Avignon, I’ve been able to pay my respects to the late Cy Twombly, so to say. The great American painter died on July 5 in Rome and Le temps retrouvé (Collection Lambert, Avignon; through October 30) is one of the last exhibitions he had been working on. It’s a marvellous exhibition which combines well-chosen works of other artists with lesser-known work by Twombly: his Polaroids printed on paper. You’ll find a room dedicated to the photographs of Twombly’s good friend Sally Mann, two works by Belgian artist David Claerbout, Sol LeWitt’s great and funny Autobiography, lots of pictures by Jacques-Henri Lartigue and works by Hiroshi Sugimoto, Louise Lawler and Cindy Sherman. When you’ve seen all of this you’ll walk into a couple of rooms with those deceivingly simple, colourful Twombly Polaroids. If you happen to be in the south of France: compulsory viewing. PS: There’s also a large overview of Twombly’s Polaroids currently on display at Siegen (Germany), through October 30. Info here. (all images: courtesy Collection Lambert).

Cy Twombly was als fotograaf een minimalist

Raymond van den Boogaard

Recensie | Dinsdag 02-08-2011 | Sectie: Overig | Pagina: 20 | Raymond van den Boogaard

De dit jaar op 83-jarige leeftijd overleden, Amerikaanse kunstenaar Cy Twombly maakte niet alleen doeken en sculpturen, maar zag zichzelf ook als fotograaf. Kort voor zijn dood heeft hij, als co-curator, meegewerkt aan deze expositie van zijn foto's, in combinatie met werk van fotografen uit heden en verleden die hij bewonderde. Hij deed dat voor de Collection Lambert in het Zuid-Franse Avignon, privémuseum van een Franse kunsthandelaar en verzamelaar.

Zo priegelig, complex en veelzijdig als veel van Twombly's doeken zijn, zo minimalistisch zijn bijna al zijn foto's. Een bloem, groenten, een strandgezicht - het is allemaal van grote eenvoud en bewust vaag gehouden, alsof de fotograaf zich eigenlijk een beetje schaamde voor het rechttoe-rechtaan karakter dat bij foto's op de loer ligt.

De tentoonstelling wordt enigszins pretentieus gepresenteerd onder de titel Le temps retrouvé, een antwoord op de roman À la recherche du temps perdu van Marcel Proust. Maar het aardige schuilt in iets anders. Twombly's foto's zijn duidelijk het werk van een beeldend kunstenaar - ze wekken vaak de indruk voorstudies voor stillevens te zijn. Het zijn ook vaak atelierfoto's, van een detail van een sculptuur, of verfkwasten in een potje. En onder de 'geïnviteerde kunstenaars' uit de titel van de tentoonstelling zijn er dan ook meerdere die juist het genre van de atelierfoto beoefenden. 'Uitgenodigd' wil hier overigens niet zeggen dat de geïnviteerde nog in leven is.

Verbluffend zijn de foto's die de beeldhouwer Auguste Rodin vanaf de jaren 1880 door anderen liet maken van zijn atelier en zijn werken. Anders dan veel negentiende-eeuwse schilders gebruikte Rodin de fotografie niet voor voorstudie, maar zag hij haar als een methode om zijn werk onder de aandacht te brengen. Deze pr pakt vaak zeer spectaculair uit, bijvoorbeeld Rodins bekende beeld van de schrijver Balzac tegen de achtergrond van dreigend zwerk. Sommige afdrukken zijn door Rodin zelf met waterverf of inkt van een 'personal touch' voorzien, zodat de foto in plaats van louter reproductie weer een uniek kunstwerk werd.

Zo is er heel veel moois: de eigenhandig gemaakte foto's van Edgar Degas en Pierre Bonnard, die naar foto's schilderden, of de foto's die Constantin Brancusi maakte van zijn voltooide sculpturen. Twombly had ook in modernere fotografie een goede smaak: er hangt prachtig werk van onder andere Ed Ruscha, Man Ray, Diane Arbus en Cindy Sherman.

Spectaculair zijn ook de stereoscopieën die Jacques Henri Lartigue in de jaren 1910 en 1920 maakte en die je volgens het kijkdoosprincipe door gaten in de muur moet bekijken. De geschiedenis van Lartigues kunstenaarschap is merkwaardig: hij had zijn hele leven roem als schilder nagestreefd en fotografie als hobby beschouwd, om in de jaren 1960 op hoge leeftijd plotseling als belangrijke pionier van de fotografie te worden ontdekt. Zijn schilderijen gelden tot op de huidige dag als niet meer dan een curiositeit. Twombly - zo blijkt in Avignon - zal dat postuum niet gauw overkomen: zijn foto's blijven een curiositeit.

Info: Le temps retrouvé. Cy Twombly photographe et artistes invités. Tot 2/10 te zien in Avignon, Collection Lambert, 5 Rue Violette. Voor openingstijden zie collectionlambert.fr Werk van fotografen Douglas Gordon en Miquel Barceló, ook op Le temps retrouvé, te zien in Chapelle du Méjan in Arles. ****
Foto-onderschrift: Onbekende fotograaf: 'Fugit amor', jaar onbekend, geretoucheerd door Auguste Rodin Cy Twombly: 'Lemons' (2005) Pierre Bonnard: 'Marthe au tub' (rond 1908) Edgar Degas: 'Danseuse' (rond 1900) Cy Twombly: 'Untitled (peonies)' (1980)
Persoon: Cy Twombly

Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.