For their solo exhibition To Photograph the Details of a Dark Horse in Low Light, internationally highly acclaimed artists Adam Broomberg (South Africa, 1970) and Oliver Chanarin (Great Britain, 1971) lead viewers through a meandering and disturbing history lesson on the relationship between photography and race.
In response to a commission to 'document' Gabon, Broomberg & Chanarin made several trips to the West African country to photograph a series of rare initiation rituals, using only Kodak film stock that had expired in the 1960's. In the late 1970's the French-Swiss filmdirector Jean Luc Godard famously claimed that this early colour film was inherently 'racist', because it was better at depicting white rather than black skin. Using outdated chemical processes Broomberg & Chanarin salvaged just a single frame from the many rolls of expired film they exposed during these trips. This piece called Ektachrome 78 serves as a starting point for the exhibition.
Another key work in the exhibition is a billboard-sized photograph of Shirley, a 1950's model for the Kodak Eastman Company. Her portrait was distributed to photography labs all over the world as a visual reference for correct exposure. Shirley became a benchmark for 'normal' Caucasian skin. In the eighties, Kodak eventually developed a colour film that was capable of rendering darker tones. The company director described this film as being able to "photograph the details of a dark horse in low light."
Kodak Ektachrome 78 and Shirley are presented alongside works whose parameters were dictated to Broomberg & Chanarin by archival material of their deceased family friend, amateur photographer and anatomist, Dr. Rosenberg. After their trips to West Africa they inherited his darkroom equipment. Some of his notes were about making photographic test strips to determine the correct exposure time. Broomberg & Chanarin followed these instructions to produce a series of oversized darkroom experiments they call Strip Tests.
The connection between photography and racism is further explored in the Polaroid Revolutionary Workers Movement series. In 1970, Caroline Hunter, a young chemist working for the Polaroid Corporation based in the United States, stumbled upon evidence that her company indirectly supported the apartheid regime in South Africa. Polaroid was able to provide their ID-2 camera system to the South African state, to efficiently produce images for the infamous passbooks, which the black population was required to carry with them. The camera included a boost button designed to increase the flash when photographing subjects with dark skin, and two lenses which allowed for the production of a portrait and profile image on the same sheet of film. Hunter and her partner Ken Williams formed the Polaroid Workers Revolutionary Movement, and successfully campaigned for a boycott of the apartheid government. Broomberg & Chanarin's series of Polaroids, made with a renovated Polaroid ID camera, considers the proposition that prejudice might be inherent in the medium of photography itself.
Duo legt racisme in fotografie bloot
Broomberg & ChanarinFotografen Adam Broomberg en Oliver Chanarin zoeken naar het verhaal achter foto’s. In Foam exposeren ze beladen beelden uit Zuid-Afrika, waar Kodak en Polaroid zich schuldig maakten aan racisme.
TRACY METZ
19 MAART 2015
Fotoserie
Adam Broomberg en Oliver Chanarin werkten al tien jaar samen voordat ze ontdekten dat ze familie van elkaar zijn. Chanarin: „Ik ben in Engeland geboren en Adam in Zuid-Afrika, maar we stammen uit hetzelfde joodse dorp, een sjtetl in Litouwen.” Het is toeval maar ook weer niet. Het werk en leven van Broomberg (44) en Chanarin (43), achttien jaar een kunstenaarsduo, zit altijd met haken aan de geschiedenis vast. Ze maken zelf foto’s maar ze gebruiken andermans foto’s uit archieven om de verbanden tussen fotografie en macht, tussen beeld en conflict te onderzoeken.
Hun werk is vertegenwoordigd in een groot aantal museale en particuliere collecties en is met diverse prijzen bekroond. Tot vorige week waren twee van hun projecten te zien in de grote tentoonstelling Conflict, Time, Photography in Tate Modern in Londen; in Foam in Amsterdam gaat vrijdag To Photograph the Details of a Dark Horse in Low Light open, over het verband tussen fotografie en racisme.
Broomberg en Chanarin: To Photograph the Details of a Dark Horse in Low Light, 20 maart t/m 3 juni in Foam. Inl: foam.org
„Onze vroegste projecten gingen al over de machtsverhouding tussen de fotograaf en degene die gefotografeerd wordt”, zegt Chanarin. „Voor Trust bijvoorbeeld fotografeerden we mensen terwijl ze op de operatietafel insliepen.” De dood in het klein, noemen ze het. Ook tijdens het project Ghetto, waarvoor ze mensen in besloten omgevingen portretteerden – vluchtelingenkampen, psychiatrische ziekenhuizen – werden ze zich bewust van de onuitgesproken maar loze belofte die het maken van een foto inhoudt. „De ander blijft iets verwachten, blijft geloven dat het maken van de foto iets teweeg zal brengen.”
Kodak zag zwarten niet als klanten
Fotograferen en gefotografeerd worden is altijd een transactie, in emotie en in toenemende mate in geld. „Beelden zijn een betaalmiddel, al helemaal in de nieuwsindustrie. Menselijk leed is handelswaar dat kranten en tv inkopen.”
Hoewel ze in de traditionele documentaire fotografie begonnen, is hun werk gegroeid naar het onderzoeken en analyseren van beelden, ook die van anderen. Als ze nu zelf fotograferen, gaat het niet om wat er op de foto te zien is, maar om het verhaal erachter.
Die anderen kunnen zowel beroepsfotografen als amateurs zijn, zoals bij de ruim 14.000 beelden van de Troubles in Noord-Ierland. Die zijn bij elkaar gebracht in het archief Belfast Exposed, dat veel is geraadpleegd: door activisten, advocaten, historici, en de mensen op de foto’s. Op veel foto’s staat een gekleurde stip – om die terug te vinden of om een afdruk te laten maken. Broomberg en Chanarin kijken wat er onder die stippen zit. Dat werd People in Trouble Laughing Pushed to the Ground. De stippen leidden naar taferelen uit het dagelijks leven, maar ook naar angstige gezichten en begrafenissen. Mensen die op de foto stonden hadden zichzelf soms weggekrast om onherkenbaar te worden.
Performance
Gaandeweg kreeg het werk van het duo steeds meer het karakter van een performance. Een eerste echte performance organiseerden ze bij de opening van de tentoonstelling in Tate Modern. Achttien kadetten van de militaire academie speelden afwisselend een uur lang een onafgebroken drum roll in de museumzalen.
Een element van een absurde performance, maar ook van gevaar zat er in hun project The Day Nobody Died. In 2008 reisden ze naar Afghanistan om als embedded kunstenaars met de Britse troepen op te trekken in de provincie Helmand. Er vielen die maand de meeste Britse doden van de hele oorlog. Maar in plaats van een camera namen ze een enorme rol fotopapier mee, van 50 meter lang en ruim 76 centimeter breed, in een lichtdichte doos. Het leger moest die doos overal mee naartoe slepen, en de soldaten, die er niets van begrepen, deden dat vloekend. Zo werden ze hoofdpersoon in de klucht die de kunstenaars hadden voorbereid. Steeds als er iets gebeurde wat normaal gesproken aanleiding was geweest tot een nieuwsfeit of een foto – bijvoorbeeld dat er die dag niemand was gesneuveld – stelden de kunstenaars een zeven meter lange strook gedurende 20 seconden bloot aan het zonlicht. Het resultaat is een onbegrijpelijke kleurige veeg, een anti-nieuwsfoto. „Die foto, of althans die strook belicht fotopapier, krijgt betekenis doordat wij er zelf waren, aan het front, en ons net als de militairen aan het gevaar hebben blootgesteld.”
Het project dat straks in Foam te zien is, To Photograph the Details of a Dark Horse in Low Light, heeft voor Broomberg een sterkere persoonlijke onderstroom omdat het over Zuid-Afrika gaat. „De kleurenfilm van Kodak was ongeschikt om zwarte huid mee te fotograferen. Het bedrijf zag zwarten niet als klanten, blank was de maatstaf.” Dat impliciete racisme is te zien aan de portretten van Shirley’s, die Broomberg en Chanarin verzamelden. De eerste Shirley was een medewerkster van Kodak, later volgden er meer, en hun portretten dienden voor fotolabs als toets voor het correct weergeven van de (blanke) gelaatskleur. Pas in de jaren tachtig kwam Kodak met een film die beter in staat was een zwarte huid weer te geven, in codetaal de ‘details of a dark horse in low light’.
Flits voor zwarte huid
Polaroid maakte het veel bonter. In 1970 ontdekte medewerkster Caroline Hunter dat haar bedrijf indirect het apartheidsregime steunde. Polaroid leverde de ID-2-camera waarmee de portretten werden gemaakt voor de gehate passbooks die zwarte Zuid-Afrikanen bij zich moesten dragen als legitimatie. De camera had een knop voor extra flits voor zwarte huid.
„Hunter en haar vriend richtten de Polaroid Workers Revolutionary Movement op om het bedrijf onder druk te zetten zich uit Zuid-Afrika terug te trekken. Dat lukte nadat een medewerker die ook lid was van het ANC, de druk had opgevoerd.”
De kunstenaars kochten op internet een oude ID-2-camera en gingen ermee naar Zuid-Afrika. „Alles wat we ermee zouden fotograferen, was beladen met geschiedenis en politiek. In plaats van mensen hebben we daarom planten gefotografeerd met die dubbele lens, de ene dichtbij, de andere van verder weg. Dit project is zowel een liefdesverklaring aan het Zuid-Afrikaanse landschap als een commentaar op de politieke rol van de fotografie, zelfs van het filmmateriaal. Technologie is niet neutraal. De totstandkoming van beelden is net zo beladen als de beelden zelf.”
◆
Een versie van dit artikel verscheen op donderdag 19 maart 2015 in NRC Handelsblad.◆
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Media BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten