photography
Jan Dirk van der Burg, Stefanie Grätz
graphic design
CobbenhagenHendriksen
paperback with dust jacket | 60 pp | 22 x 30 cm
ISBN
9789460830716 english edition
9789460830709 dutch edition
9789460830709 dutch edition
After MandelaA Dutch Tribute
In 1991 the city of Zoetermeer built a tubular bridge across highway A12 in the city colours yellow and blue to connect the centre with new housing estates at the edge of the city. Hundreds of times Jan Dirk van der Burg crossed the bridge, after all it was the shortest way to the only coffeeshop in town. He even developed a knack for taking his bike up the escalator as you had to in order to access the bridge.It is not pretty, the Nelson Mandelabridge. After only a few years the lamps began to fall off due to metal fatigue, the elevator smells of piss and at one end the wind always knocks you over. What would Nelson Mandela think of this tribute? Is the urge to have the name Mandela within the city limits not bigger than the allure of the place named after him?
Zoetermeer is not the only Dutch city to have a place named after Mandela. Apparently, other than members of the Royal family there is no person alive who has so many places devoted to him.
Together with Stefanie Grätz, Van der Burg set out to capture an image of each street, lane, square, park, bridge and school in the Netherlands named after Mandela in order to map the Dutch tribute to the first black president of South Africa.
'Tochtige pisplek is Mandela onwaardig'
8-10-13 - 07:21 bron: AD
De Mandelabrug bij Zoetermeer, de Mandelastraat in Delft, Het Nelson Mandelapad in Capelle aan den IJssel. © Stefanie Gratz/Jan Dirk van der Burg.
Het begon met de Nelson Mandelabrug in Zoetermeer. Een betonnen blok over de A12, opgeleukt met geel en blauw. Iedereen vindt de brug spuuglelijk. Zo lelijk, dat die bijna tot 'lelijkste plek van Nederland' werd verkozen. Een tochtgat waarin gepist wordt. En dat is Mandela onwaardig, vindt fotograaf Jan Dirk van der Burg.
Daarom bezocht hij met Stefanie Grätz alle dertig Nelson Mandela-plekken in Nederland om te kijken hoe de Zuid-Afrikaan geëerd wordt.
Dat valt vies tegen. 'De wens van gemeenten om iets te doen met de naam Nelson Mandela als icoon voor vrede en verzoening, was veel groter dan de allure van de locatie.'
Zo heeft Mandela in IJsselstein een saaie rotonde, ingeklemd tussen een McDonald's en carpoolstrook. En in Brunssum een straat op een afgelegen industrieterrein met alleen een Kwik-Fit. 'De mooiste plekken hebben al een naam. Wat overblijft zit in de periferie.'
De anti-apartheidsbeweging speelde een belangrijke rol bij de vernoemingen. 'In de jaren '80 drongen linkse partijen in gemeenteraden aan op een anti-apartheidsbeleid. Daar was een straatvernoeming onderdeel van,' zegt Van der Burg.
Discussies
Het leverde discussies op. In een Transvaalbuurt of Afrikaanderwijk, waar straten vernoemd zijn naar Afrikaanse boeren die de basis legden voor de Apartheid, staat een anti-apartheidsstrijder raar. Dus kwamen er creatievere oplossingen: een Mandelapark of -school. Straten worden niet vernoemd naar nog levende personen, met uitzondering van leden van het Koninklijk Huis.
Postuum verdien je een vernoeming als je 'eeuwigdurende meerwaarde' hebt. Daarom krijgen Jos Brink en Ramses Shaffy geen brug in Amsterdam. Mandela heeft die meerwaarde wèl. Nu al. Alleen niet in Amsterdam, dat zich profileerde als dé anti-apartheidsstad. Drie keer is geprobeerd een straat naar Mandela te vernoemen. Maar Amsterdam heeft nog een trauma van de Stalinlaan, die na de Sovjet-inval in Hongarije (1956) snel werd omgedoopt tot Vrijheidslaan. In Enkhuizen verzetten de bewoners van de Dreef zich toen de gemeente hun straat na Mandela's vrijlating (1990) tot Mandeladreef wilde omdopen.
'Ze hadden net een omnummering gehad. Als de naam ook nog zou worden veranderd, zou de postbezorging misschien misgaan. Nu heet alleen de onbewoonde kant de Mandeladreef.'
Gandhi
Als Mandela overlijdt, komen er nieuwe vernoemingen. Naast scholen, fondsen en chrysanten die zijn naam al dragen. Dan krijgt hij wellicht plekken met meer allure, zoals in Arnhem, waar de Nelson Mandelabrug over de Rijn de entree naar de stad is.
In Den Haag snappen ze dat. Daar staat zijn standbeeld op een plein tegenover het Catshuis. Mandela hoort in het rijtje Gandhi, Kennedy en Martin Luther King, vindt Van der Burg. 'Als je iets doet, doe het dan goed. Een rotondebord met zijn naam erboven, is niks.'
Nelson Mandela is de enige persoon die bij leven al massaal is vereeuwigd in namen van straten, pleinen en bruggen. Maar het vredesicoon krijgt niet de mooiste plekken toegewezen, blijkt uit het boek After Mandela.
Dat valt vies tegen. 'De wens van gemeenten om iets te doen met de naam Nelson Mandela als icoon voor vrede en verzoening, was veel groter dan de allure van de locatie.'
Zo heeft Mandela in IJsselstein een saaie rotonde, ingeklemd tussen een McDonald's en carpoolstrook. En in Brunssum een straat op een afgelegen industrieterrein met alleen een Kwik-Fit. 'De mooiste plekken hebben al een naam. Wat overblijft zit in de periferie.'
De anti-apartheidsbeweging speelde een belangrijke rol bij de vernoemingen. 'In de jaren '80 drongen linkse partijen in gemeenteraden aan op een anti-apartheidsbeleid. Daar was een straatvernoeming onderdeel van,' zegt Van der Burg.
Discussies
Het leverde discussies op. In een Transvaalbuurt of Afrikaanderwijk, waar straten vernoemd zijn naar Afrikaanse boeren die de basis legden voor de Apartheid, staat een anti-apartheidsstrijder raar. Dus kwamen er creatievere oplossingen: een Mandelapark of -school. Straten worden niet vernoemd naar nog levende personen, met uitzondering van leden van het Koninklijk Huis.
Postuum verdien je een vernoeming als je 'eeuwigdurende meerwaarde' hebt. Daarom krijgen Jos Brink en Ramses Shaffy geen brug in Amsterdam. Mandela heeft die meerwaarde wèl. Nu al. Alleen niet in Amsterdam, dat zich profileerde als dé anti-apartheidsstad. Drie keer is geprobeerd een straat naar Mandela te vernoemen. Maar Amsterdam heeft nog een trauma van de Stalinlaan, die na de Sovjet-inval in Hongarije (1956) snel werd omgedoopt tot Vrijheidslaan. In Enkhuizen verzetten de bewoners van de Dreef zich toen de gemeente hun straat na Mandela's vrijlating (1990) tot Mandeladreef wilde omdopen.
'Ze hadden net een omnummering gehad. Als de naam ook nog zou worden veranderd, zou de postbezorging misschien misgaan. Nu heet alleen de onbewoonde kant de Mandeladreef.'
Gandhi
Als Mandela overlijdt, komen er nieuwe vernoemingen. Naast scholen, fondsen en chrysanten die zijn naam al dragen. Dan krijgt hij wellicht plekken met meer allure, zoals in Arnhem, waar de Nelson Mandelabrug over de Rijn de entree naar de stad is.
In Den Haag snappen ze dat. Daar staat zijn standbeeld op een plein tegenover het Catshuis. Mandela hoort in het rijtje Gandhi, Kennedy en Martin Luther King, vindt Van der Burg. 'Als je iets doet, doe het dan goed. Een rotondebord met zijn naam erboven, is niks.'
Nelson Mandela is de enige persoon die bij leven al massaal is vereeuwigd in namen van straten, pleinen en bruggen. Maar het vredesicoon krijgt niet de mooiste plekken toegewezen, blijkt uit het boek After Mandela.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten