A Life Full of Holes / The Strait Project
BARRADA, Yto
Published by (London / Brighton): (Autograph, ABP / Photoworks), (2005), 2005
4to (244 × 190 mm), pp.[72]. Colour photographs. Texts by Yto Barrada and Nadia Tazi in English and Frrench. Design by Claudia Roethlisberger. Plain endpapers. Yellow cloth-covered flexible boards, spine and sides lettered in brown. Black-and-white photo-illustrated three quarter wraparound band. Fine. First edition. Yto Barrada was born in Paris in 1971, and spent part of her upbringing in Tangier, Morocco. Her work explores issues of migration, diaspora, access, and exclusion. These photographs, which were taken between 1998 and 2004, are concerned with examining the Strait of Gibralter between Europe and North Africa, which became one of the main gateways for illegal immigration into Europe. ‘Her vision of this tension is significant, as her dual Moroccan-French citizenship allows her perspective and mobility, unlike most Moroccans, who face strictly closed borders. The photographs in A Life Full of Holes recognize the emotional effects of such desperate longing and imagination, frequently ruminating on empty or negative space that provides a metaphorical place in which viewers can project their stories’ (Guggenheim).
Issue 16 The Sea Winter 2004/05
Artist Project / A Life Full of Holes
Yto Barrada
People say “it’s better to have no life at all than a life full of holes.“ But then they say: “Better an empty sack than no sack.“ I don’t know.
—A Life Full of Holes, Driss Ben Hamed Charhadi, 1964
The collapse of the colonial enterprise has left behind a complex legacy, bridging the Mediterranean and shaping how movement across the Strait of Gibraltar is managed and perceived. Before 1991, any Moroccan with a passport could travel freely to Europe. Since 15 European countries united their borders under the 1991 Schengen agreement, frontier states like Spain require Moroccans to present special visas, which are almost impossible to obtain. As a result, visiting rights have become unilateral across what is now legally a one-way strait. A generation of Moroccans has grown up facing this troubled space which manages to be at once physical, symbolic, historical, and intimately personal. The word strait, like its French—and as chance would have it, Arabic—equivalent, combines the senses of narrowness and distress palpable here.
Today, the strait is the main gateway for northbound illegal immigrants, who have their own vocabulary, legends, songs, rites, and language. For example, people no longer say, “He migrated” but “h’reg,” meaning “he burned”—burned his papers, his past, the law. Over the past decade, the Spanish coast—only nine miles away and visible from Tangier on any clear day or night— has lured some 6,000 would-be immigrants to their deaths in what has become a vast Moroccan cemetery. Yet throughout Africa, the streets are abuzz with the exploits of “the burnt ones“ or “the burners,” and Tangier has become the destination and jumping-off place of a thousand hopes.
I try to expose the metaphorical character of the strait through a series of images that reveal the tension—which restlessly animates the streets of my hometown of Tangier—between its allegorical nature and immediate, harsh reality. My work attempts in part to exorcise the unspoken violence of other people’s departures. I too left Tangier for more than ten years. By moving back, I have placed myself amidst the violence of homecoming. There are no flâneurs here, and no innocent bystanders.
The subject of my project is one that is never frankly discussed in Morocco. Yet everywhere I pursued my photographic record of northern ennui—along the “Wall of the Lazy,” in the vacant lots and housing projects, around the Port—I came to recognize this fatal drive to leave that is today inscribed in a whole people.
Yto Barrada is an artist based in Tangier and Paris. Work from her “Strait Project” (1999-2003) has been exhibited at the Fondacion Tapies, Barcelona; Witte de With, Rotterdam; the Villa Medici, Rome; and the Museum of Modern Art, New York. Barrada is a founder and director of programming of the Cinémathèque de Tanger, Morocco’s only movie theater for independent cinema and repertory programming, which will open in the spring of 2005. Her book, A Life Full of Holes, will be published in 2005 by Autograph, London.
Cabinet is published by Immaterial Incorporated, a non-profit 501(c)(3) organization. Cabinet receives generous support from the Lambent Foundation, the Orphiflamme Foundation, the Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, the Opaline Fund, the New York City Department of Cultural Affairs, the Danielson Foundation, the Katchadourian Family Foundation, The Edward C. Wilson and Hesu Coue Wilson Family Fund, and many individuals. All our events are free, the entire content of our many sold-out issues are on our site for free, and we offer our magazine and books at prices that are considerably below cost. Please consider supporting our work by making a tax-deductible donation by visiting here. Thank you for your consideration.
A Life Full of Holes
19 Dec 2007
This small and simply designed publication features work by the French/Moroccan photographer Yto Barrada, a member of the Autograph agency. A Life Full of Holes, a project involving photographs, film, text and installation, explores the unique character of The Strait of Gibraltar, the main route for illegal immigration from Africa into Europe, using Barrada’s native city of Tangiers as the focal point. Issues such as migration and diaspora, access and exclusion are touched on in these photographs, which have gained her a place on the 2006 Deutsche Borse Prize shortlist.
Barrada’s style is documentary but at its most artful, capturing the atmosphere of this transitory place in oblique images. Mostly square format and colour, her lyrical pictures are simply reproduced with small captions on individual pages. At the back of the book two short texts, reproduced in both French and English, one by Barrada and one featuring the artist in conversation with a philosopher, explore the issues raised by the project.
Many of the faces and identities of her subjects are hidden, their backs turned towards us – as if they are moving away, drawn towards the promise of a better life by the water of the Strait. Ennui and frustration are portrayed in pictures such as “Man Sitting – Boulevard Mohamed V. – Casablanca, 2001” in which a youth sits waiting, his face a blank gaze, his back to the closed metal shuttering of a shop – he appears to be shut out and going nowhere. She is fond of such visual metaphors. In another, two boys exit a football field through a hole in a fence, echoing the more direct image of escape depicted in “Illegally crossing the border into the Spanish enclave of Ceuta, 1999”. Barrada also documents the city itself in transition, a limbo of vacant lots, dereliction and half-finished development. “Foundations – Abandoned construction site – Asilah, 2003” is a clever landscape composition of rusting steel pilons that follow the edge of a waterway like reeds. Another surreal amalgam “Vacant Lot – Tangiers, 2001” depicts a pastoral scene – a sheep-strewn field, with animals dozing in the sun – overlooked by a rock face of raw unfinished wall from a housing development.
In her intriguing, dreamlike compositions, Barrada has successfully captured the strange mix of tension and lethargy in this peripheral location. In one of her texts she asserts that “A Life full of Holes” is full of unresolved violence and that “there is no pleasure in these images”. However, this cannot be interpreted literally. There is a sense of the unresolved in her compositions of the half finished and partially hidden, but these images are still too beautifully composed and reproduced for one not to take pleasure in them. This is no urgent manifesto, more a gentle meditation on the nature of migration and transition, its pace suiting the subject of her exploration.
Sophie Wright
Yto Barrada
27 juni - 22 augustus 2004
—Deelnemers
Yto Barrada
—Curatoren
Catherine David
—Partners
The Mead Gallery
Zelfs een leven vol gaten, een leven van niets dan afwachten, is beter dan helemaal geen leven.
A Life Full of Holes, Driss Ben Hamed Charhadi, 1964
Ook al is de koloniale droom uiteengespat, hij heeft ons toch de erfenis van een onrechtvaardig regime nagelaten dat de mobiliteit tussen het noorden en het zuiden van de Middellandse Zee beheert en observeert. In deze flessenhals, die bekend staat als de Straat van Gibraltar (de Strait), zijn bezoekrechten tegenwoordig unilateraal.
Dit tussengebied bezit de verbijsterende bijzonderheid dat het gekenmerkt wordt als het toevallig samenvallen van een fysieke ruimte, een symbolische ruimte, een historische ruimte en, ten slotte, een vertrouwde ruimte.
In het Arabisch, net als in het Engels, omvat strait de begrippen nauwte (dayq) en verdriet (mutadayeq). Bij helder weer is de horizon vanaf de Marokkaanse kust Spaans, maar de Strait is een enorm Marokkaans kerkhof geworden. De huidige immigratie verschilt van de vorige. Deze heeft zijn eigen vocabulaire, zijn legendes, zijn liederen en rituelen. Men zegt niet meer: ‘hij is geëmigreerd’, maar h’reg: ‘hij verbrandde’, hij verbrandde zijn papieren, zijn verleden. De heldendaden van de verbranden komen overal naar boven, de verhalen wakkeren het verlangen naar elders aan. Tanger, een enclave waaraan nationale investeringen lang voorbijgingen, is nu een stad waar de hoop van duizenden verzandt. Ik wil niet zozeer heimwee naar een internationaal getto weergeven, maar allereerst die ingebeitelde, koppige drang om te vertrekken, die het volk zo kenmerkt.
Ik heb in deze serie foto’s getracht het metonymische karakter van de Strait aan te geven, door in mijn beelden de nadruk te leggen op de spanning tussen allegorie en momentopname. Strait is een ander woord voor de verleiding van het weggaan en een alledaags begrip (wat een gemeenschappelijk begrip is geworden) dat de straten van Tanger voortdurend in beroering brengt. Deze verschuiving in betekenis geeft de straten de vorm van een denkbeeldige ruimte waarin alle weerbarstige dromen van het verlaten van je land liggen opgesloten. De emigrant in spe creëert hier een collectieve identiteit vanwege de wettelijke belemmering om de Strait over te steken. Deze hindernis heeft als gevolg een toestand van berooidheid en van vernedering die hiermee samenhangt. De nieuwe immigratie (een tijdelijke, incidentele beweging) wordt in Europa gezien als iets dat meer weg heeft van migratie (een massale volksverhuizing). Wij bevinden ons in een tijdperk van achterdocht.
Marokkaanse steden zijn gevormd door stadsmigratie, maar ook door en voor toerisme; de twee grote, massale bewegingen die direct verband houden met de mondialisering. Deze transformatie maakt een aanpassing van de geografische spreiding van verschillen noodzakelijk. Nieuwe levenslopen (de exodus van het platteland, de terugkeer van Marokkaanse emigranten die ‘s zomers op bezoek komen) impliceren nieuwe identiteiten, identiteiten die gevormd worden om weerstand te bieden aan processen van indeling van ruimte die onvermijdelijk plaatsvinden.
Wanneer ik in Tanger foto’s maak, kan ik er niet omheen dat ik in de geboortestad van mijn vader verblijf, waar mijn moeder zichzelf kwijtraakte. Ik probeer niet om de spanning en de gevaren van vertrek als ondramatisch voor te stellen. Toch heb ik nooit echt geweten waar ik zelf ben wanneer ik door deze stad wandel, in welke geschiedenis. Ik kan alle inwoners die er weg willen fotograferen, maar zelf kom ik steeds weer terug en ik woon daar in de vertrouwde omgeving van mijn ouderlijk huis. In mijn beelden ban ik ongetwijfeld de heftige emotie van vertrek (het vertrek van de ander) uit, maar ik stel mezelf bloot aan de emotie van terugkeer (naar huis). De vervreemding is die van een valse vertrouwdheid. Ik fotografeer verleidingen, en niet echte pogingen, in een reportageachtige stijl. Zodra ik in Tanger terug ben, verkeer ik weer in een toestand van afwezigheid, ik word afwezig. Misschien is er een verband tussen mijn heel persoonlijke ervaring en de situatie van een bevolking die tracht haar land te verlaten omdat ze hun plek niet hebben kunnen vinden. Ik begon met het fotograferen van het huis van mijn moeder, de heftige emotie van huiselijke betrekkingen; en natuurlijk, wat ik vlakbij vind, zijn de mensen die van afwezig zijn dromen.
Yto Barrada
Lummelen op grens van Afrika en Europa
Een gaatje van niet meer dan vijftien kilometer scheidt Marokko van Spanje. Op luchtfoto's is helemaal goed te zien hoe smal de slotgracht is rondom Fort Europa op die plaats is. De tentoonstelling A Life Full of Holes van Yto Barrada in het Rotterdamse Witte de With opent met zo'n bovenaanzicht van de Straat van Gibraltar. De Française fotografeert al zes jaar Noord-Afrikanen met migratie-ambities. Daarbij laat ze zich leiden door de dubbelzinnige betekenis die het woord `strait' heeft in het Engels, Frans en Arabisch – de drie talen die in Gibraltar samenkomen.
Edo Dijksterhuis
26 juli 2004
Allereerst betekent het natuurlijk zeestraat. Vrouwen kijken naar de boten die hun familieleden naar een beter bestaan voeren. Of juist terugbrengen na een mislukte poging voorbij de douane te glippen. Maar de meeste straten die Barrada fotografeerde zijn gemaakt van half gesmolten teer of opwaaiend stof. Van links naar rechts doorkruisen ze het beeld. Ze gaan nergens naartoe, net als de voetgangers die erop rondlummelen.
Barrada prefereert brede totaalshots boven close-ups waardoor de sfeer afstandelijk en haast anoniem is. Maar in de compositie toont ze zich een verhalenverteller met oog voor detail. Op een bovenaanzicht van een straat – een lap asfalt grijs van ouderdom – vangt ze in de rechter benedenhoek een jongetje met een modelzeilboot. Linksboven steekt een groepje hoofddoeken schichtig de straat over. De afstand tussen hoopvolle landverhuizer-in-spé en in traditie gevangen meisjes is klein en toch onoverbrugbaar. Ze worden onherroepelijk gescheiden door die dikke, grijze streep.
Maar `in het nauw zitten' – de tweede betekenis van 'strait' – is van toepassing op grote delen van de bevolking van Tanger en Cassablanca. Groepjes dagloners staan wezenloos op de hoek van de straat te wachten op werk. Een koffiehuisbezoeker zit weggedoken achter het biljart. Twee mannen op de Rue de la Liberté – weer die straat – omhelzen elkaar. Het gaat stijfjes, de handen in halve vuisten gekromd, de armen als onhandig scharnierende klapdeurtjes om de, naar de kijker gekeerde, ruggen. Alles gaat moeizaam.
In sommige foto's ligt de symboliek er iets te dik bovenop. Zoals de voetballertjes die zich door een gat in het hek rondom hun trapveldje wurmen. Of de paar witgesausde balkons die geperst zitten tussen plakken grauw, blind beton. Maar vaak weet Barrada precies de onbestemde sfeer van armoede en moedeloosheid te treffen. Zoals in een fabriekskantine waar garnalenpelsters hun lunch nuttigen uit plastic zakken waar hun hoofd achter schuil gaat.
De fotografe omzeilt het al te gemakkelijke sentiment door haar onderwerpen niet exotischer voor te doen dan ze zijn. In haar foto's is niets omfloerst of aangedikt. Het is zoals het is maar dat is meer dan je op het eerste gezicht ziet. Dat geldt ook voor het enige videowerk in de tentoonstelling. In het filmpje vertoont Sinbad, een treurigmakende goochelaar op leeftijd, zijn kunsten. Met luide `voilà's' tovert hij scheermesjes uit zijn mond, laat hij een duif verdwijnen en – ,,de moeilijkste truc die ik ken'' – hypnotiseert hij een haan in slaap. De illusionist die zelf nooit het land van de dromen mocht betreden, houdt zich staande met gammele magie.
Tentoonstelling: Yto Barrada - A Life Full of Holes: The Strait. T/m 22 augustus in Witte de With, center for contemporary art, Witte de Withstraat 50, Rotterdam. Di-zo 10-6. Inl. 010-411 0144, www.wdw.nl
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten