The Death of Melanie Bonajo
How to unmodernize yourself and become an elf in 12 steps
20.04.2018 – 28.10.2018
The Death of Melanie Bonajo is the first museum retrospective of video installations by the Dutch artist Melanie Bonajo (Heerlen, 1978). The exhibition which is developed by guest curator Geir Haraldseth, the artist and her close collaborator Théo Demans, gives the visitor an opportunity to reflect not just on eir work, but also on what the work means in our modern, capitalist society. The apocalyptic title of the show may sound dramatic, but in the light of this opportunity of looking back, you need to die in order to be reborn. And in being reborn, you can rethink and recast yourself. Who do you want to be?
A bird? A rock? A feeling? A sound? An elf? Your elf? Yourself?
The Death of Melanie Bonajo is immersive in many ways, as the installations and the path through the exhibition is rich in sensual experiences. Take your time, and fight the modern urge to progress and be efficient. Be elf-efficient.
Her work, “Thank you for hurting me, I really needed that” subsumes self-portraits which she took over a two-year phase and which show her in an emotionally turbulent and intimate state: she is crying. By turning the work into a take-away poster, she breaks through the closed-in nature of the private space and extends a profoundly personal experience into the public sphere.
The “Furniture Bondages” resemble photographic performances. Entangled and squeezed in between the private household’s things and objects such as broom, ironing board and detergents the female, naked models stand in painfully clumsy poses. In reference to the “One Minute Sculptures” of Erwin Wurm or the “Equilibres” of Fischli/Weiss, the “Furniture Bondages” debate current issues according to societal role models and their attributions.
Melanie Bonajo was born in 1978 in Heerlen (Netherlands). Her work is exhibited internationally in museums and biennials. She lives and works in Amsterdam.
(Heide Häusler)
Melanie Bonajo eist respect voor aarde, mens en dier
Filminstallaties Haar films over onze consumptiemaatschappij zijn zo goed dat ze de sprookjesachtige installaties waarin je ze moet bekijken niet nodig hebben. Die maken het zelfs kitscherig.
Janneke Wesseling
2 mei 2018
Foto Melanie Bonajo, courtesy AKINCI
Beeldende kunst
Melanie Bonajo, The Death of Melanie Bonajo
In het Bonnefantenmuseum, Maastricht. T/m 28/10, Inl: bonnefenanten.nl
●●●●●
Het hoofdthema van Melanie Bonajo’s (Heerlen, 1978) tentoonstelling The Death of Melanie Bonajo in het Bonnefantenmuseum in Maastricht is Hebzucht. In een techno-kapitalistische samenleving is consumeren het belangrijkste doel van het bestaan. Kritiekloze burgers zijn we, die misschien wel bij mond belijden dat we tegen de groeiende kloof tussen arm en rijk zijn, maar weigeren iets van onze welvaart op te geven voor ‘de ander’. Een jongetje zegt het in Bonajo’s semi-documentaire Progress vs Sunsets (2017) goed: „Ik wil best een minder luxe bestaan leiden, als tenminste iedereen dat doet..”
Dus gaan we door met het uitputten van de planeet en het misbruiken van andere mensen.
Wanneer komen we in opstand tegen dit destructieve systeem?, vraagt Bonajo zich af. Zij zet haar werk in om het publiek te inspireren tot bezinning op onze relatie met de natuur en onze relatie met andere wezens, menselijk en niet-menselijk. Al haar werken, zegt zij in kunstblad Metropolis M, „komen voort uit een gevoel van woede of onmacht, dat kan leiden tot een aanklacht”.
Foto Melanie Bonajo, courtesy AKINCI
De films op de tentoonstelling gaan over alternatieve manieren van leven, net of net niet binnen de grenzen van wat wettelijk toelaatbaar is. De vorm van Bonajo’s werk is hybride: films verpakt in ludieke, sprookjesachtige totaal-installaties waar bezoekers tussen decorstukken en gezeten op kussen de films kunnen bekijken. In de films, vijf in totaal, worden documentaire gedeelten afgewisseld met geënsceneerde en geacteerde gedeelten. Er is veel tijd nodig om alles te zien, de films duren tussen een half uur en een uur.
Ritueel
In het werk van Bonajo figureren vooral vrouwen, ze is op zoek naar vrouwelijke archetypen, omdat zij vindt dat de stem van vrouwen nog steeds te weinig wordt gehoord. In Nocturnal gardening (2016), deel 3 van de trilogie van video-installaties Night Soil, zien we vrouwen die dicht bij de natuur leven, ver weg van de consumptiemaatschappij. Eén leeft met man en kind als jager-verzamelaars, ze zijn fulltime bezig met foerageren, plukken bessen en paddestoelen in de zomer, graven wortels op in de winter, tappen maple syrup uit de boom. Van de dieren die ze eten wordt alles gebruikt, de huid voor kleding, de zenuwen voor het naaien van de kleding. Wat dan nog overblijft wordt ritueel begraven. De vrouw en haar naakte dochtertje dwalen tussen hoge bomen, zonlicht tovert lichtvlekken op het mos, en de vrouw zwemt met bloemen getooid in een poel onder een waterval.
Foto Melanie Bonajo, courtesy AKINCI
Een ander deel van de film gaat over een groep vrouwelijke Afrikaanse boeren, aangesloten bij de beweging Black Lives Matter. Zij hebben een gemeenschap gesticht die groente teelt, mensen in de omgeving van voedsel voorziet en les geeft in biologische landbouw. Alleen wie nederig is en oprecht respect heeft voor de aarde mag meedoen.
In Het Beloofde Varkensland worden mishandelde varkens opgevangen in een varkensparadijs. Ze zijn afkomstig uit de bio-industrie, of uit een studentenhuis waar ze leefden als huisdier. Het Beloofde Varkensland verwerft inkomsten uit therapeutische knuffel- en massage-sessies. We zien zakenlieden in kostuum in innige omhelzing met biggetjes in het stro, biggen en mannen zijn even blij.
Deel 2 van de trilogie, Fake Paradise (2014), vermengt op een absurdistische manier feit met fictie. Het gaat over therapieën die leiden tot spirituele verlichting, van het ayahuasca thee-ritueel dat, onder leiding van een sjamaan, resulteert in een hallucinogene trip, tot de vrijwillige en carnavaleske onderwerping aan een sprekende potplant.
Meisjeskunst
In de films van Bonajo worden de urgente problemen in onze samenleving verteerbaar gemaakt door humor en het groteske. In haar ideale wereld is de verbeelding aan de macht. Bonajo grijpt terug op de jaren zestig, met flower power, communes, zelfbevrijding door seks en LSD, en verbindt dit met de mogelijkheden van digitale technologie. Cyberspace en de psychedelische ruimte vloeien naadloos in elkaar over.
In de films slaagt Bonajo er heel goed in om ethische vraagstukken op een humoristische en zelfrelativerende manier aan de orde te stellen.
Foto Bonnefantenmuseum
Jammer genoeg wordt aan de films ernstig afbreuk gedaan door de installaties waarin ze zijn opgenomen. Alle museumzalen zijn als een fantasiewereld ingericht met tenten en felgekleurde decors. Melanie Bonajo maakt het soort quasi-naïeve meisjeskunst dat doet denken aan Pippilotti Rist en Tinkebell. Dit geacteerde meisjes-gedoe, de gespeelde naïviteit, en de doorgeschoten vormgevingsdwang, voegen niets toe aan de zeggingskracht van de films en doen die zelfs teniet.
Het ergst is dit bij Progress vs. Regress (2016), een film waarin hoogbejaarden geïnterviewd worden over vooruitgang en hedendaagse technologie. De interviews zijn interessant, de bejaarden worden geconfronteerd met gadgets zoals een selfie-stick: „Hee, nu zie ik mezelf – of ben ik dat niet?” De installatie met blauw licht, podiums en rolstoelen gaat echter nergens over en is overbodig.
Aan het slot van Nocturnal gardening pleit een Navaho-vrouw voor onzelfzuchtigheid en zegt zij dat, om de wereld te redden, de enige woorden die je hoeft te kennen zijn: „For others, for others, for others.” De boodschap van de film is indringend, maar de installatie is treurige kitsch.
Foto Melanie Bonajo, courtesy AKINC
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten