Kleren maken de man Thomassen en Drijver Blikemballagefabrieken N.V. te Deventer Kees Zwart Graphic Design Bernard van Gils Company Photography

Amstel bierblikje

Koen van Os (ontwerper), 1958

Blikjes voor bier en frisdranken begonnen in Nederland rond 1950 op de markt te komen. Ze zagen er aanvankelijk helemaal uit als conservenblikjes. Je moest ze openen met een speciale blikopener, die een driehoekig schenkgat maakte in het deksel. Pas later, in 1966, vond men de 'easy opening' deksel met het treklipje uit!

De Amstelbrouwerij wilde voor de nieuwe verpakking voor bier een moderne, opvallende decoratie hebben en vroeg de bekende grafisch ontwerper Koen van Os om een ontwerp te maken. Van Os werkte al voor veel levensmiddelenfabrikanten. Zijn ontwerpen waren steeds zonder opsmuk, zakelijk en puur gericht op het overbrengen van wat gecommuniceerd moest worden. Het ontwerp voor het Amstel-bierblikje laat dat ook duidelijk zien. In 1958 werd zijn ontwerp bekroond met een Gouden Noot van het Nederlands Verpakking Centrum.

De kleren maken de man. [Text L. Huizinga. Photography Bernard van Gils. Layout Kees Zwart].

Deventer, 1963, 52 b&w photographs / bedrijfsreportage / blikverpakking, productieproces, opslagplaatsen). - Ill. 3 b&w photographs, 2 color / colorvlakken, wereldkaart, grafische voorstellingen / rijen gestapelde blikjes, aanzicht van het hoofdkantoor)., NN, Firmenschrift, Photographie - Anthologie - Auftragsphotographie, commissioned photography - Nederland, Niederlande - 20. Jahrh.,

Kees Zwart, geboren in Den Haag, volgde van 1947 tot 1954 zijn opleiding en studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.
Hij kreeg les van Paul Schuitema, Gerard Kiljan, Piet Zwart, Paul Citroen, Gerrit Rietveld, Edmond Bellefroid en vele anderen.
Na een periode van samenwerking met collega-student Marius Wagner en met Paul Schuitema vestigde hij zich in 1952 als zelfstandig ontwerper in Wassenaar.
Terwijl hij een grote reis door Europa maakte, werd hij door Academie St. Joost te Breda uitgenodigd om de vakgroep Grafisch Ontwerpen vorm te geven. Van 1956 tot 1958 was hij daar als docent aan verbonden en was onder meer mede-oprichter van de afdeling Fotografie aan St. Joost. Eind 1958 vestigde hij zijn ontwerpbureau voor grafische vormgeving in Breda.

Thomassen & Drijver-Verblifa (TDV) was een Nederlands bedrijf dat verpakkingen fabriceerde, bestemd voor de levensmiddelen- en chemische industrie. Voor het verpakkingsmateriaal werd dun gewalst plaatstaal of aluminium gebruikt. Het hoofdkantoor was gevestigd inDeventer en het bedrijf beschikte over fabrieken in Leeuwarden, Hoogeveen, Krommenie, Zaandam, Amsterdam, Doesburg, Deventer enUtrecht.

Thomassen & Drijver (T & D) werd opgericht in 1919. In 1952 is de Drenthina Blikfabriek in Hoogeveen overgenomen. In 1965 ontstond Thomassen & Drijver-Verblifa uit een fusie van T & D met De Vereenigde Blikfabrieken (Verblifa), een grote Amsterdamse blikdrukkerij die oorspronkelijk afkomstig was uit de Zaanstreek. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de blikfabriek ontwierp de kunstenaar M.C. Escher in 1963 een bijzonder verpakkingsblik.

Op 16 april 1969 werd de sluiting van de fabrieken in Dordrecht, Krommenie en Utrecht bekendgemaakt, waarbij vele ontslagen vielen.

In 1970 werd TDV overgenomen door Continental Can Company Inc, de op een na grootste blikfabrikant van de Verenigde Staten. In 1991nam het Duitse conglomeraat VIAG het verpakkingsconcern Continental Can Europe over, met inbegrip van TDV. Het bedrijf werd in 1997opgesplitst en geïntegreerd in metaalverpakkingsconcern Impress Group.

TDV geniet enige bekendheid als een van de eerste Nederlandse bedrijven die begin jaren zeventig gastarbeiders naar Nederland lieten overkomen.

Anno 2009 werkten er iets meer dan 8 500 mensen en wereldwijd zijn er meer dan zestig Impressfabrieken. In Nederland zijn er nog vestigingen in Deventer (hoofdkantoor en productie), Hoogeveen, Leeuwarden, en Zaandijk. Op 7 december 2010 is Impress overgenomen door het Ierse Ardagh Glass. De totale groep heet nu Ardagh_Group.

Icosaëder

Maurits Escher, 1963

Een heel bijzonder blik is de 'Icosaëder'. Dit blik is in 1963 door Maurits Escher ontworpen als jubileumgeschenk voor de blikfabriek Verblifa. De directie wilde duidelijk laten zien wat dit bedrijf allemaal met blik kon doen. Aanvankelijk had Escher niet veel belangstelling voor de opdracht. Als gearriveerde kunstenaar had het ontwerpen van blik voor hem weinig aanzien. Toch ontwierp Escher uiteindelijk een heel bijzondere trommel, die in de verzameling van diverse kunstmusea is opgenomen.

Een icosaëder is een regelmatig veelvlak, dat bestaat uit twintig gelijkzijdige driehoeken. Op de Icosaëder van Escher zijn op boeiende wijze schelpmotieven op de hoeken gecombineerd met zeesterren. Het werd wel een duur trommeltje. Niet alleen was het aanbrengen van reliëf en het in elkaar zetten van de trommels arbeidsintensief. Ook de inhoud was groter dan verwacht. Er bleek geen 250 gram bonbons in te passen, maar wel 450 gram!