Under the title TO INFINITY AND BEYOND the 8th edition of BredaPhoto Festival in 2018 will explore the impact of the continuing science. Will it bring nothing but progress? Or are we at risk of opening a Pandora’s box full of unwelcome surprises?
BredaPhoto
Every other year, the historic city of Breda sees some 80,000 visitors attend the largest photofestival in the Netherlands. For its eighth edition, the theme To Infinity and Beyond focuses on how the rapid advancement of technology and science is affecting our world. The many exhibitions will seek out both the opportunities and the dangers of our progressive environment, as expressed through contemporary art photography and documentary narrative, including work by Osborne Macharia, Joana Choumali, Max Aguilera-Hellweg, Patrick Pollmeier, Christoph Krause & Cyrano Bentlage, and Lola Keyeuza. These and many more will be loosely organised within six ‘domains’: Biology, Intelligence, God, Society, Cosmos and Image, largely exhibited in outdoor locations.
The city’s former museum, Breda Botanique, will be the centre of activity, and exhibitions will also be hosted at the Stedelijk Museum Breda and the Koepelgevangenis, a former prison in an impressive domed hall. The main programme will be accompanied by a series of lectures, workshops and masterclasses throughout the duration of the festival, from 05 September to 21 October.
De voortjakkerende wetenschap in beeld gebracht: To Infinity and Beyond
Festival BredaPhoto gaat dit jaar over de invloed van de wetenschap op ons leven, van dataïsme tot robotica. Jagen we onszelf niet de vernieling in?
Merel Bem 30 augustus 2018, 18:56
Waar liggen de grenzen van de wetenschap? Ethisch, esthetisch, economisch – waar trekken we op al die gebieden de lijn? Of trekken we die lijn gewoon lekker niet? En betekent dat dan vooruitgang of helpen we onszelf daarmee de vernieling in? Het tweejaarlijkse fotofestival BredaPhoto houdt de discussies graag breed. De achtste editie heeft als thema To Infinity and Beyond (inderdaad: de lijfspreuk van het actiefiguurtje Buzz Lightyear uit de Pixar-film Toy Story), over de invloed van de wetenschap op ons leven, en presenteert op verschillende locaties in de stad een waaier aan hedendaagse fotografen en beeldmakers. Ondanks al hun verschillen hebben ze één ding gemeen: allemaal onderzoeken ze hoe ze de voortjakkerende wetenschap het best in beeld kunnen brengen. V ging alvast kijken bij Geert van Kesteren, Mandy Barker en het Deense trio Sara, Peter en Tobias.
Sara Brincher Galbiati, Peter Helles Eriksen & Tobias Selnaes: The Merge, scenes from a simulated reality.
Locatie: Breda Botanique (voormalig Bredaas Museum).
Wat als dit niet het echte leven is, maar een simulatie? Wat als we met ons allen onderdeel zijn van een constructie, een computerspel? Er zijn mensen die dit als een reële optie beschouwen (hallo, Elon Musk) en hun zienswijze is het uitgangspunt van The Merge, een project van het jonge Deense fotografencollectief Sara (Brincher Galbiati), Peter (Helles Eriksen) & Tobias (Selnaes Markussen). Zonder zelf een standpunt in te nemen, gingen de fotografen op zoek naar de momenten dat de fysieke wereld en de digitale wereld samenvallen, iets wat ze al regelmatig doen. Want, vrij naar cyberspace-schrijver William Gibson: de toekomst ís er natuurlijk al lang, je moet alleen even je best doen om haar te zien. Hoe zien die momenten er dan uit?
Nou, zo bijvoorbeeld: als een bleke vrouw met blauw haar en een legging met hemellichamen, zittend in een houtje-touwtjetent van multiplex en zilverfolie, koptelefoon en bril op en een console in haar handen. Wat ze doet? Ze zit in haar quantumbewustzijn, of ja, hoe zeg je dat?
Ze zit in de Azoth Pyramide op de Worlds Fair Nano, een Amerikaans toekomstfestival in San Francisco, en ervaart haar ‘Quantum Consciousness’. Zoiets. En het zou zo makkelijk zijn om haar een klein beetje uit te lachen, zoals het ook makkelijk zou zijn om de draak te steken met de twee vrouwen die beiden met een selfiestick in de Thaise zee staan zonder om zich heen te kijken, maar dat is niet waar Sara, Peter & Tobias op uit zijn. Verre van. Hun foto’s (wie van de drie welke foto maakte, vinden ze niet belangrijk) geven geen waardeoordeel over het onderwerp, hun manier van werken is bijna antropologisch van aard.
Dat was ook al zo in Phenomena, een project uit 2016 over het geloof in buitenaards leven. Het drietal bezocht talloze mensen die heilig geloven in ufo’s en aliens, en bracht alles heerlijk New Age-achtig en mysterieus en overgoten met zachte jarenzeventigkleuren in beeld. Ruimtewezens? Daar doen wij geen uitspraken over, was de boodschap, maar mócht je ervan overtuigd zijn dat ze wel degelijk bestaan, dan ziet de wereld er zo uit.
Ook in The Merge past de beeldtaal bij het thema. De foto’s zijn een beetje overbelicht, waardoor ze iets dromerigs krijgen. Dat is vooral mooi in Improving life, waarop een menselijke hand en een robothand voorzichtig elkaars wijsvingers aanraken, uiteraard een verwijzing naar Michelangelo’s beroemde Schepping van Adam in de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad. De foto is de aankondiging van een nieuw tijdperk, waarin artificiële intelligentie en robotica in een straf tempo het leven – het echte leven, de simulatie, wat het ook moge zijn – voor altijd veranderen.
Geert van Kesteren: The Believers.
Locatie: De Koepel.
Het moment dat de 27 videoschermen allemaal tegelijk een beveiligingscamera tonen die gericht is op jou, bezoeker van de Koepel (de voormalige koepelgevangenis) in Breda – dat moet indrukwekkend zijn. Fotograaf Geert van Kesteren filmde de camera’s in Jeruzalem, waar ze bij bosjes hangen om de talloze pelgrims en heiligdommen in de gaten te houden, en nu zijn ze onderdeel van de multimedia-installatie die op BredaPhoto na zes jaar werken in première gaat: The Believers, een videomuur van 2,5 meter hoog en 12 meter breed.
Aanvankelijk had Van Kesteren, die zelf in Jaffa, Israël woont, een film in zijn hoofd die de aanhangers van drie religies – islam, christendom, jodendom – op dat kleine oppervlak van Israël en Palestina in beeld zou brengen. Op welke manier worden die geloven vandaag de dag beleden en hoe ziet dat eruit? Een filminstallatie over de menselijke conditie, die zag hij voor zich.
Fílm ja, geen fotografie. Van Kesteren kreeg internationale bekendheid met zijn fotoboeken over de oorlog in Irak, Why Mister, Why? (2004) en Baghdad Calling (2008). Maar zijn volgende grote verhaal, over de rol die religie speelt binnen het Israëlisch-Palestijns conflict, wilde hij niet slechts in foto’s vertellen. ‘Ik vind fotografie bij dit soort onderwerpen vaak te eendimensionaal’, zegt Van Kesteren. ‘In conflictgebieden is een foto soms bijna een middel in de strijd, de ene kant ziet hem zus, de andere zo. Met video kan ik voor mijn gevoel veel meer de diepte in, ik kan de momenten voor en na het beslissende moment laten zien.’
Een gesprek met de organisatie van BredaPhoto maakte dat hij zich bovendien begon te richten op een vierde religie, die inmiddels sterk vervlochten is met de drie bovengenoemde godsdiensten: het dataïsme. Ook aan de ijskoude god van de algoritmes kunnen mensen zich totaal overgeven, to infinity and beyond. Hoe ziet geloof eruit in tijden van technologie? Het werd de rode draad in The Believers.
‘Mobiele telefoons zijn natuurlij k een steeds belangrijker rol gaan spelen, ook bij geloofsuitingen’, zegt van Kesteren. ‘Het lijkt wel alsof de zoektocht naar het eeuwigdurende geluk alleen nog maar betekenis kan hebben wanneer het wordt gefilmd of gefotografeerd.’ En zoals elke religie een vorm van opoffering kent, dwingt ook het dataïsme giften af; het eerste wat een datagelovige doet, is immers zijn privacy opgeven.
Dus daar sta je dan, in de Koepel, met al die camera’s op je gericht. Het is slechts een ogenblik in een zich steeds herhalende sequentie van beelden van mensen die worden gedoopt in de Jordaan, die in lange witte gewaden zingend een berg opklimmen of zich bij zonsondergang extatisch overgeven aan keiharde technobeats. En steeds zijn daar de oplichtende schermpjes die de boel voortdurend registreren.
De soundtrack van The Believers werd gemaakt door de Israëlische componist Eli Shargo en speciaal aangepast aan de ruimte van de oude gevangenis. Zo ontstond een totaalbelevenis van ruim een kwartier, een narratief over de mens en zijn onverwoestbare geloof in alles wat groter is dan hemzelf. Telefoons in de aanslag!
Big data
Met big data kun je ook kunst maken. In het weekend van 15 en 16/9, het Big Data Weekend, vertellen verschillende kunstenaars hoe ze digitale gegevens lezen en gebruiken in hun werk. Het door BredaPhoto georganiseerde programma The Future of Data (in samenwerking met Wave of Tomorrow, platform voor interactieve kunstprojecten) presenteert bijvoorbeeld architect en stedenbouwkundige Mark van der Net, die laat zien hoe je een designobject maakt aan de hand van iemands Facebookprofiel. Ook kun je een bezoek brengen aan The Mirror Room, een interactieve ruimte waar elke beweging, elke handeling, elke wanhoopstraan of glimlach wordt vastgelegd, opgeslagen en gepresenteerd. Ontsnappen is niet mogelijk. Veel plezier.
Mandy Barker: Beyond Drifting; Imperfectly Known Animals.
Locatie: Chassé parkeerdek.
De kleinste wezentjes van de oceanen zijn niet langer planktonorganismen, maar – u raadde het al – piepkleine stukjes plastic. Zo klein zijn die deeltjes, dat ze worden gegéten door plankton, en aangezien plankton helemaal aan het begin staat van de voedselketen, zwemmen niet alleen vissen, maar lopen ook wij mensen inmiddels met een lekker voorraadje kunststof in onze lijven rond. Leuk verhaal voor een fotoserie, nietwaar? Breng dat nog maar eens zonder dat mensen hun vingers in hun oren stoppen en heel hard ‘rabarber’ schreeuwen, in tranen uitbarsten of sceptisch de schouders ophalen. De Britse fotograaf Mandy Barker komt echter een heel eind.
Barker benadert het plastic in de oceanen als was zij een 19de-eeuwse wetenschapper die een nieuw ontdekte diersoort in kaart moet brengen. Dat maakt het allemaal niet minder schrijnend, maar wel een stuk spannender. Geïnspireerd door de Britse mariene bioloog John Vaughan Thompson, die aan het begin van de 19de eeuw belangrijke ontdekkingen deed aangaande plankton en daarover in 1830 zijn boek Imperfectly Known Animals publiceerde, presenteert Barker haar plastic alsof zij ze door het ronde oog van een microscoop heeft gefotografeerd, met peilloos zwart eromheen. Zo lijken de sterk uitvergrote deeltjes door het diepst van de oceaan te zweven in hun eigen luchtbubbel. Ze doen denken aan zeepaardjes, aan wandelende takken, aan eencelligen, stukjes hersenmassa, spookverschijningen. Ze zijn magisch mooi, maar in de wetenschappelijke, half-Latijnse beschrijvingen die Barker haar nieuwe diersoorten meegaf, zit helaas wel steeds het woord ‘plastic’ verborgen. Au.
In eerdere projecten was de fotograaf lang niet zo subtiel. Ze creëerde diverse dramatische plasticsoeptaferelen, opgebouwd uit de aangespoelde rotzooi die ze langs verschillende kusten verzamelde: grote tableaus met ook hier weer een zwarte achtergrond waartegen al dat plastic dobberde, gesorteerd op kleur of vorm of onderwerp (prachtige boeketten van kunststof bloemen, gevonden op stranden in Hong Kong, of een verzameling van verfrommelde ‘nestjes’ van visserstouw). Voor de serie Snow Flurry verzamelde Barker alleen maar wit plastic afval, voor Where…am I going? maakte ze stillevens met gevonden plastic ballonnen, de reeks Penalty bestaat uit 992 zwevende, uit de oceanen opgeviste plastic voetballen – afijn, u snapt het.
In 2012 kreeg Barker de Environmental Awareness-beurs van The Royal Photographic Society, een Britse stichting ter promotie van de fotografie. Daardoor kon ze zich aansluiten bij een groep wetenschappers die onderzoek doen naar de hoeveelheden plastic in de Stille Oceaan. Wetenschappelijk onderzoek vormt een essentieel onderdeel van haar fotografische werk, schrijft ze op haar website. De vervuiling van de wereldzeeën is een onderwerp dat haar nog lang niet uitgeput heeft.
BredaPhoto: To Infinity and Beyond, 5/9 t/m 21/10, diverse locaties in Breda
Een ark vol met bedreigde kikkers
In het Amazonegebied worden honderden kikkersoorten met uitsterven bedreigd. Fotograaf Peter Lipton zette een aantal zeldzame soorten op de foto.
Gemma Venhuizen
31 augustus 2018
Een ‘Reddingsvlot voor Kikkers’: dat is het project ‘Balsa de los Sapos’ van de katholieke universiteit van Quito, in Ecuador. De biodiversiteit in het land is groot – er leven alleen al 531 soorten amfibieën – maar vooral in het Amazonegebied worden honderden kikkersoorten met uitsterven bedreigd. De aantallen nemen snel af door olieboringen, houtkap, klimaatverandering en de amfibieënschimmel Batrachochytrium dendrobatidis en daarom is er de ‘kikkerark’. Daar proberen biologen de zeldzame soorten te fokken, zoals de Atelopus sp (links, tweede van boven).
Fotograaf Peter Lipton (die ook als beeldredacteur werkt bij NRC) zette in 2012 in Ecuador de kikkers op de foto, waaronder Gastrotheca testudinea (linksboven) en Hilocyrus sp (linksmidden: „Van sommige soorten – zoals de Hyloscirtus psarolaimus, rechtsboven – is er maar één exemplaar op de ark. Het is onduidelijk of er nog in het wild levende exemplaren zijn. Daarom nemen de biologen van alle soorten DNA af, zodat ze een databank kunnen aanleggen.”
Niet alle kikkers zijn even zeldzaam. De Cruziohyla craspedopus (rechtsonder ) en Centrolenidae sp (links, tweede van onder) komen vrij vaak voor. De Telmatobius culeus (linksonder) komt uit het Titicacameer op de grens van Peru met Bolivia, maar is uit handen van smokkelaars gered. De foto’s zijn van 5 september tot en met 21 oktober te zien op het BredaPhoto Festival.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten