Japanese photographer Hiroshi Sugimoto given solo exhibition at Foam
Written by Tom Seymour
An overview of the work of Japanese photographer Hiroshi Sugimoto is about to launch at Foam, Amsterdam.
Born in Tokyo in 1948, Hiroshi Sugimoto moved to the USA in 1970 to study photography.
A multi-disciplinary artist, he works in sculpture, architecture, installation and photography.
He reportedly took his earliest photographs in high school, photographing film footage of Audrey Hepburn as it played in a movie theater.
In 1970, Sugimoto studied politics and sociology at Rikkyō University in Tokyo. In 1974, he retrained as an artist and received his BFA in Fine Arts at the Art Center College of Design, Pasadena, California.
Afterwards, Sugimoto settled in New York City. He soon started working as a dealer of Japanese antiquities in Soho.
With extreme attention to light and shadow, Sugimoto sees his work as a way of exploring our ideas and understanding of memory, its preservation and its representation.
This is most apparent in his ongoing series Seascapes, which began in 1980.
Writing of the series, Sugimoto says: “Water and air. So very commonplace are these substances, they hardly attract attention―and yet they vouchsafe our very existence.
“The beginnings of life are shrouded in myth: Let there water and air. Living phenomena spontaneously generated from water and air in the presence of light, though that could just as easily suggest random coincidence as a Deity.
“Let’s just say that there happenedto be a planet with water and air in our solar system, and moreover at precisely the rightdistance from the sun for the temperatures required to coax forth life. While hardly inconceivable that at least one such planet should exist in the vast reaches of universe, we search in vain for another similar example.
“Mystery of mysteries, water and air are right there before us in the sea. Every time I viewthe sea, I feel a calming sense of security, as if visiting my ancestral home; I embark on avoyage of seeing.”
Sugimoto’s work is represented in international collections such as the MoMA and the Metropolitan Museum of Art in New York, the Smithsonian in Washington, and the National Gallery and Tate Modern in London.
Working with traditional methods, the artist reinterprets some of the principal genres in the classic tradition of photography, engaging with highly meditated conceptual elements.
The exhibition at Foam, Amsterdam, is divided into five sections devoted to the artist’s major series: Theaters (1976-ongoing); Lightning Fields (2006-ongoing); Dioramas (1976-2012); Portraits (1994-1999); and Seascapes (1980-ongoing).
On display are a total of 34 large-format works, selected by guest curator Philip Larratt-Smith, that offer a survey of the artist’s last forty years of artistic activity.
Een hemelpoort gaat voor je open
Fotografie
Hiroshi Sugimoto kan als geen ander ongrijpbare begrippen als ruimte, tijd en licht vangen in heldere foto's. En zo de toeschouwer de eeuwigheid in lanceren.
Hans den Hartog Jager
21 december 2016 om 20:08
Eigenlijk is het heel eenvoudig. Hiroshi Sugimoto is een van de beste fotografen ter wereld omdat hij erin slaagt ongrijpbare begrippen als ruimte, licht en tijd te vangen in foto’s die zo helder zijn, zo precies, dat ze lijken te stralen van pure overtuigingskracht.
Maar doe het maar eens.
Neem de openingszaal van Sugimoto’s overzichtstentoonstelling in Foam, Amsterdam. Daar, tegen grijze wanden en met tamelijk theatraal licht, hangen zes foto’s uit zijn serie ‘Seascapes’. Ze zijn in principe heel simpel: stuk voor stuk tonen ze een kalme zee, in zwart-wit, zonder mensen en met een horizon net even boven het midden. Toch is de zaal een knockout. Want Sugimoto slaagt erin dat overbekende landschap tot grote hoogten op te stuwen. Eerst brengt hij het terug tot zijn essentie, twee vlakken met een scheidingslijn, maar vervolgens drukt hij dat geheel zo perfect af, met zoveel gevoel voor nuance en licht en detail, dat hij die schijnbaar alledaagse werkelijkheid met een grote zwaai optilt, ver boven elke ervaring die je normaal uit het leven kent. Voor je ogen transformeert Sugimoto de zee zo tot de essentie van licht en ruimte en oneindigheid – een eeuwig beeld, waarin de tijd stilstaat en je alles om je heen kunt vergeten. Dat is op zich al een bijzondere ervaring, maar dan doen deze ‘Seascapes’ ook nog eens denken aan het werk van Mark Rothko. Volkomen terecht natuurlijk: ook Sugimoto’s foto’s gaan over het sublieme, roepen onbeheersbare emoties op – en dus maakte Sugimoto, ook niet gek, zelfs een ‘Seascape’ van de zee bij Rugen, de plaats waar oer-romanticus Caspar David Friedrich telkens terugkeerde om te schilderen.
Precies de spanning tussen verleiden en optillen aan de ene kant en beheersen en analyseren daar tegenover is de grote kracht van Sugimoto’s werk – alleen zou je dat door die sublieme, verleidelijke foto’s in de eerste zaal zomaar kunnen vergeten. De volgende zalen, waarin vier klassieke Sugimoto-series worden getoond, laten eigenlijk veel beter zien wat hem fascineert. Sugimoto heeft zichzelf altijd in de eerste plaats als een intellectueel beschouwd, een conceptueel kunstenaar die er niet op uit is zijn toeschouwers weg te laten zweven in verleiding en illusie, maar ze juist wil laten nadenken over werkelijkheid, beeld en perceptie. Hoe betrouwbaar is de fotografie? Is ze altijd een illusie? Of is ze, op haar best, juist in staat ons veel intenser naar de wereld te laten kijken dan normaal?
En inderdaad: in de rest van de tentoonstelling gaat het vooral over de kloof tussen het fotografische beeld en ‘de’ werkelijkheid, tussen constructie en illusie. Dat is het duidelijkst in ‘Lightning Fields’, een serie foto’s waarvoor Sugimoto stroomstoten direct ‘ving’ op het fotopapier, in al hun spontaniteit en grilligheid. Perfecte symbolen van de kortstondigheid van het moment zijn het, maar daardoor ook een tikje vrijblijvend – en wel érg esthetisch. Spannender zijn wat dat betreft de twee series foto’s van wassen beelden en van diorama’s. Sugimoto neemt hierbij beide keren een nadrukkelijk geconstrueerde werkelijkheid als uitgangspunt (mensen van was of dieren in een natuurdiorama) waarbij de makers iets proberen te bewerkstelligen wat eigenlijk onmogelijk is: leven suggereren en dat leven tegelijk stilzetten. Maar omdat fotografie natuurlijk precies hetzelfde doet, biedt die verdubbeling Sugimoto de kans om de verwarring over dat ‘stilgezette’ leven nog eens lekker aan te zetten. In hoeverre representeert een wassen beeld het echte leven? Of is het juist de dood? Verhoudt een foto zich überhaupt altijd tot de werkelijkheid als een wassen beeld tot een levend mens?
Al Sugimoto’s thema’s en fascinaties komen prachtig bij elkaar in zijn beroemde bioscopen-serie, die in Foam de laatste zaal vult. Hiervoor fotografeerde Sugimoto lege, vaak heel theatraal gebouwde bioscoopzalen in de Verenigde Staten op een opmerkelijke manier: de sluitertijd was precies even lang als de duur van de gedraaide film. Het resultaat is geweldig: door de extreem lange sluitertijd wordt de architectuur op de foto’s mysterieus en theatraal en vol subtiele grijs-nuances, terwijl het projectiescherm diep, lonkend wit toont als de poort naar de oneindigheid. Juist door dat prachtige contrast denk je meteen weer aan de ‘Seascapes’: alsof Sugimoto er opnieuw in is geslaagd jou, als toeschouwer, via het licht en de ruimte in de eeuwigheid te lanceren. Dat is de grote kracht van deze foto’s: steeds als je denkt dat je deze wereld beheerst, dat je de zaak onder controle hebt, trekt Sugimoto een hemelpoort voor je open – en weerstand bieden is geen optie.
Expositie
Hiroshi Sugimoto. Black Box. In Foam, Amsterdam. T/m 18 maart.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten