In a career that spans more than five decades, McCullin has covered conflicts in Cyprus, Vietnam, Cambodia, Uganda, Northern Ireland, Lebanon and Iraq. Even though he switched to landscape photography in recent years, his "great knowledge of war and suffering" - which, he is quick to point out, he's not proud of - remains. And it was put to the test in Syria six months ago when The Times commissioned the ‘retired' war photographer to document the plight of displaced families.
While the images were well received, McCullin says: "The photos I took in Syria were not very impressive. I needed to be there for two or three weeks and I was only there for six days. The Times sent me there, but they didn't want to take the risk of me being there for a long time. If I had been there on my own, I would have stayed two or three weeks and I would have gotten lots of amazing pictures. But it's very dangerous - not just because of the war, but also because of the threat of being kidnapped. You're constantly looking over your shoulder the whole time you're there."
McCullin also had to wear a 25lb bullet-proof jacket, which slowed him down. "When you're running at my age, after a major heart operation, your body does not respond with the necessary speed. In Aleppo, the bullets were just winging over the top of my helmet. It wasn't the same old Don McCullin as in the old days, when I could run like a greyhound."
He continues: "When you're 30, you have an enormous appetite and enormous energy, which you certainly don't have when you get to my age. I've published about 25 books and I've had exhibitions all over Europe. That can only be achieved by what you've done before, and if you work hard, like I did when I was in my thirties. I cranked up the gears, I stepped up the pace, and I had this enormous energy and willpower to break through when people tried to stop me. I managed to break through. I did all my own printing as well. It means you need a double ration of that energy. But if you combine it with passion, it's easy."
Sabra Palestinian camp after massacre by Christian militia, Beirut, Lebanon, 1982 © Don McCullin / Contact Press Images
During his career, McCullin has produced some of the most iconic images of war: the close-up of a shellshocked US soldier in Vietnam - which he first overlooked as he rushed to meet a deadline - and the portrait of a woman comforted by her son after learning of the death of her husband in Cyprus come to mind. McCullin's images have influenced countless war photographers, yet he had to stop - for his own sake. "When you are hanging out with poor people starving, it takes a lot of willpower to stomach that kind of tragedy every day. Watching people die is not a great experience. It takes its toll, and in the end it becomes immensely unattractive. You want to get away from it because you start feeling damaged yourself, and you turn your head to other things. I started doing landscapes to give me the chance to rest. I could have gone on photographing wars, revolutions and disasters all my life, but what kind of person would it have made me now? I wouldn't have any brain left."
Even though McCullin believes his best work is now behind him, his drive remains intact. Dissatisfied with his experience in Syria, he wants to go back - this time focusing on Damascus. "I want to see what the war is like on that side. But that will come later this year, and by then the situation there will have deteriorated pretty badly."
In the meantime, he's looking to preserve his legacy - not just for posterity, but for his family's sake. "I have a wife and a son, and I want them to be proud of me," he says. "I have a huge debt towards my family because I was always deserting them. I want them to see my work and the efforts that I've made over the last 30 or 40 years so they can understand why I was deserting, why I needed to show how futile war is - at their expense."
Now, a major retrospective of his work has gone on show at the Visa pour l'Image photojournalism festival in Perpignan, France. "When someone offers you an extraordinary exhibition, you'd be very stupid to turn it down," he says. "And to have such a distinguished festival with such a huge following invite me, I feel honoured and proud. I'm going to enjoy it. When you get to my age, the idea that someone is still interested in your work is quite extraordinary. It's the icing on the cake. Look, I don't want my pictures to sit here in my house. I want them to be seen all the time."
Read more: http://www.bjp-online.com/british-journal-of-photography/interview/2291888/don-mccullin-i-could-have-gone-on-photographing-wars-all-my-life-but-what-kind-of-person-would-it-have-made-me#ixzz2f4F0ONeZ
'Ik ben een uitgeperste citroen. Alleen de schil is nog over'
Rosan Hollak
artikel Interview De wereldberoemde oorlogsfotograaf Don McCullin (77) is dit jaar eregast bij Visa pour l'Image, het festival voor fotojournalistiek in Perpignan. 'Ik heb de tragedie van anderen vastgelegd. Die schuld draag ik met me mee.'
'Ik ben zo traag als een schildpad. Ik heb een hartoperatie gehad, rennen met een kogelvrij vest gaat moeilijk. Dat was wel anders toen ik 30 was.
Een 77-jarige man die de oorlog in Syri� gaat verslaan. Het klinkt bizar. Alleen: de persoon in kwestie is Don McCullin, wereldberoemd oorlogsverslaggever.
Vorige week was de Britse fotojournalist in Perpignan waar, ter ere van de 25ste editie van dit festival voor de fotojournalistiek, een grote overzichtsexpositie is te zien van zijn werk. Zwart-wit beelden van conflicten in Cyprus (1964), Noord-Ierland (1971), Vietnam (1965-1968) en Cambodja (1970 -1975) wisselen zich af met foto's van zwervers in Londen (zie cover). Beroemd werd McCullin eind jaren zestig met de schrijnende beelden van uitgehongerde kinderen in (toenmalig) Biafra en de foto van een rouwende Turkse vrouw nadat ze heeft ontdekt dat haar man is vermoord. Hij won er de World Press Photo 1964 mee.
McCullin, die met zijn derde vrouw en zoon Max in Somerset woont, was al jaren klaar met de oorlog. De afgelopen tijd hield hij zich vooral bezig met landschapsfotografie. Toch besloot hij, op verzoek van
, eind vorig jaar met correspondent Anthony Loyd naar Aleppo te gaan. Wat dreef hem? Ik ben nieuwsgierig en volg nog altijd het nieuws. Ik was ineens bang dat ik langzamerhand aan het wegkwijnen was en in het niets zou oplossen.
Vijf dagen bracht McCullin door in Aleppo waar hij op pad ging met een groep vrijheidsstrijders. Veel te kort. Voor een goede reportage moet je ergens minstens drie weken zijn. Mijn foto's waren teleurstellend. Het was
. De situatie in Syri� deed hem denken aan de Libanese burgeroorlog in de jaren zeventig. In Beiroet liep je ook tussen de ru�nes. Alles was kapot. Maar je kon er nog wel over straat lopen. In Aleppo is het te gevaarlijk. De oppositie verschuilt zich in de huizen en schiet uit gaten in de muur. Als fotograaf duik je het ene konijnenhol in na het andere. Dat maakt het lastig om goede foto's te maken.
Was dit uw laatste oorlog?
Ja. Ik ben niet fit genoeg meer. Ik heb een visum om naar Damascus te gaan, maar ik doe het niet, ik ben te moe. En ik wil thuis zijn voor mijn familie.
In de jaren zestig was u ook al vader van drie jonge kinderen.
Ja, ik was vaak weg. Ik deed verslag van de oorlog in Vietnam, ging naar India en Nigeria. Als ik wegging, was mijn vrouw het hoofd van het gezin, als ik terugkwam, was ik weer de vader. Het was totale gekte om heen en weer te gaan tussen die twee werelden.
Waarom deed u het toch?
Ik was de man die het kon. Dat klinkt zelfingenomen, maar zo bedoel ik het niet. Ik ben opgegroeid in Finsbury Park, een arme buurt in Noord Londen. We hadden het zwaar en mijn vader ging dood toen ik veertien was. Ik ben daar lang erg boos over geweest, maar door die achtergrond was ik later wel in staat om dit werk gaan doen. Ik heb een goed oog en ik kan me inleven in de mensen die ik fotografeer.
Hoe is het om mensen te fotograferen die lijden of op het punt staan te sterven?
Dat is een lastige kwestie waar ik nog steeds niet uit ben. Toen ik aan dit werk begon, was ik ambitieus. Ik werkte voor
en ik mocht overal naartoe. Ik werd langzamerhand bekend, maar wel door de tragedie van anderen vast te leggen. Die schuld is een last die ik met mij meedraag.
Kunt u een voorbeeld noemen?
Ik heb thuis 60.000 negatieven liggen en maak voor mijn exposities nog altijd zelf afdrukken. Als ik in de doka sta, herleef ik die oorlogen telkens opnieuw. Ik heb een vlijmscherp geheugen en weet bij elke foto nog altijd precies wat er is gebeurd. Er is ��n beeld dat ik niet meer durf af te drukken. In toenmalig Biafra heb ik in een opvangkamp een foto gemaakt van een uitgehongerd albinojongetje. Hij houdt een blinkend schaaltje in zijn hand dat hij heeft schoongelikt. Later legde hij zijn hand in mijn hand. Dat heeft me gebroken.
Fotograaf Henri Cartier-Bresson heeft ooit gezegd dat er maar ��n woord voor uw werk bestaat: Goya.
Hij bedoelde de gruwelijke etsen van de schilder Francisco de Goya. Mijn foto's gaan ook over vreselijke situaties, maar ik heb mijn camera met respect willen gebruiken. Fotograferen gaat niet over kijken, maar over voelen. Veel van de mensen die ik fotografeerde keken op een zachtaardige manier in de lens. Misschien kan je niet anders als je uitgehongerd bent. Toch denk ik dat ze mijn intenties aanvoelden. Ze begrepen mijn missie.
Is uw missie ook geslaagd?
Ik vrees van niet. Er worden nog steeds oorlogen gevoerd. Van mij is niet veel over. Ik ben net een citroen. Alles is uit mij geperst. Alleen de schil is over.
Er is ��n negatief dat ik niet meer durf af te drukken Oorlogsfotograaf Don McCullin Oorlogsfotograaf Don McCullin Don McCullin (Londen, 1935) begon zijn carri�re als assistent fotografie bij de RAF. In 1959 publiceerde hij zijn eerste foto van een Londense gang in The Observer . Tussen 1966 and 1984 werkte hij als correspondent voor The Sunday Times. Sinds 1995 zit hij bij Contact Press Images. McCullin publiceerde vele boeken waaronder Sleeping with Ghosts (1994), Don McCullin (2003) en Shaped by War (2010). Hij ontving tal van onderscheidingen waaronder de Orde van het Britse Rijk (1993). Meer over McCullin's trip naar Syri� in 'Don's Last War': http://nrch.nl/3369
Foto-onderschrift: Abduljaleel Jabbar wast zichzelf na een werkdag in de buitenwijken van Islamabad, Pakistan, 2011. AP Photo/Muhammed Muheisen Kunstenares Julie Djikey protesteert in de straten van Kinshasa tegen vervuiling en de gevolgen van klimaatverandering. Pascal Maitre / Cosmos / National Geographic Magazine Strijders van het Vrije Syrische Leger (FSA) gebruiken in Aleppo spiegels om sluipschutters te spotten, 2013.J�r�me Sessini/Magnum Photos
Persoon: Don McCullin
Persoon: Don McCullin
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.
Kunst in Kinshasa en slavernij in Ha�ti
Rosan Hollak
Reportage Perpignan., Reportage Fotografiefestival Op Visa pour l'Image maken eigenzinnige fotoreportages de meeste indruk
Hard nieuws, ellende en conflict. Dat is waar Visa pour l'Image, het festival voor fotojournalistiek in Perpignan, al 25 jaar lang over gaat. Afgezien van de fotoreportage
- het neo-hippiefestival in Nevada - en de kleurrijke opnames over de kunstenaarssc�ne in Kinshasa, zijn er dit jaar wederom veel hardcore nieuwsreportages uit conflictgebieden.
De nadruk ligt met name op Syri�. Maar liefst drie exposities tonen de gevolgen van de meedogenloze burgeroorlog die nu al twee jaar voortsleept. Sebastiano Tomada (Sipa Press) en Goran Tomasevic (Reuters) maakten harde nieuwsbeelden van gevechten en gewonden bij de frontlinies. Dat geweld contrasteert met de beelden die J�r�me Sessini (Magnum Photos) begin dit jaar maakte in Aleppo, de stad die grotendeels is ingenomen door de rebellen. Bij hem geen strijdtaferelen maar lege straten. Sessini ging naar zes frontlinies in Aleppo en fotografeerde de kapot geschoten huizen en straten. In een bijeenkomst vertelde de Franse fotograaf hierover: Ik wilde niet alleen de gevechten en vluchtige momenten van de oorlog vastleggen, het ging mij erom een breder verhaal te vertellen. De stilte en de angst is zo voelbaar in die delen van de stad, je merkt hoe de bevolking aan zichzelf is overgelaten.
Zo'n alternatieve aanpak had ook Muhammed Muheisen. Werkzaam als staffotograaf voor AP in Islamabad, heeft deze fotograaf de afgelopen 12 jaar alle conflicthaarden in het Midden-Oosten vastgelegd. Afgezien van de harde nieuwsbeelden die hij het persbureau levert, ging hij in landen als Afghanistan en Irak ook op pad om het dagelijks leven te fotograferen. Zijn expositie
toont onverwachte beelden waaronder een naakte Afghaanse man die, staand in een improvisorisch douchehok, wacht op zijn dochter die hem water komt aandragen. Of de man die in de straten van Azaz, een buitenwijk van Aleppo, op de stoep van zijn huis een baby de fles geeft.
Bijzonder sterk is ook het fotoproject van Vlad Sokhin (Cosmos) getiteld
(afkomstig van het Franse 'rest avec'). Voor deze serie ging Sokhin langs bij de moderne 'kindslaven' van Ha�ti. Sinds de grote aardbeving in 2010 zijn veel kinderen dakloos of worden, vanwege de aanhoudende armoede, door hun ouders weggegeven aan 'welvarendere' gezinnen, in de hoop op een betere toekomst. Helaas pakt die wens meestal anders uit. Veel van deze kinderen moeten in hun eentje een groot huishouden runnen en hebben nauwelijks rechten. Zo mag de 12-jarige Judeline zich alleen buiten wassen, slaapt de 17-jarige Jenica op de kale vloer en wordt de 11-jarige Etienne, werkzaam in een drankzaak in Port au Prince, geregeld mishandeld.
Het bewijst maar weer hoe meedogenloos de vicieuze cirkel is waarin de allerarmsten van deze wereld verkeren. Datzelfde fenomeen laat Abir Abdullah (EPA) op een meer afstandelijke manier zien in de expositie
. In Pakistan fotografeerde hij de werkplaatsen en kledingfabrieken die, vanwege een gebrek aan brandveiligheidseisen, in rook opgaan. De textielfabriek die vorig jaar november in Dhaka afbrandde, blijkt er maar ��n te zijn in een reeks van vele incidenten.
Ook Andrea Star Reese onderscheidde zich met een reportage over geestelijk zieken in Indonesi�. Bij gebrek aan psychiatrische hulp worden velen opgeborgen in open kooien of kwijnen weg, gekluisterd aan kettingen in opvangtehuizen.
Vanwege het jubileumjaar was er ook extra aandacht voor het werk van Jo�o Silva, de Zuid-Afrikaanse fotograaf die in 2010 beide benen verloor in Afghanistan. Zijn foto's uit 2006 van de oorlog in Irak zijn absoluut de meest afschrikwekkende beelden van het festival. Toch zijn het vooral de reportages van Sokhin en Star Reese die beklijven. Het loont om met geduld een onderwerp uit te diepen of, zoals Don McCullin afgelopen week over zijn eigen werkmethode concludeerde: Hoe langer je rondloopt in een land, hoe meer lagen je kunt afpellen van een samenleving. En dat levert de beste foto's op.
Perpignan De exposities De meeste expo's zijn in Couvent des Minimes. �ric Buvet's Burning Man is in Th��tre de l'Archipel. Aanraders zijn The Kumbh Mela van Alfred Yaghobzadeh in H�tel Pams en de serie van John Morris over WO II in Couvent des Minimes. The Impossible Peace van Don McCullin is in �glise des Dominicains. T/m 15 sept. Open van 10.00- 20.00. Toegang is gratis.
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten